Ο εθνικοσοσιαλισμός ως δόγμα της μνησικακίας

Το 1937 ο Μένο τερ Μπράακ έγραψε ένα από τα πιο διορατικά και δριμέα κατηγορώ απέναντι στον εθνικοσοσιαλισμό. Το δοκίμιο αυτό, μέσω του οποίου εξέφραζε την αγωνία του για την αυξανόμενη απήχηση του Χίτλερ, εκδόθηκε από την ολλανδική Επιτροπή Επαγρύπνησης Αντιναζιστών Διανοουμένων. Ο ίδιος, βασισμένος στον Νίτσε και επικεντρωμένος ακριβώς στην έννοια της μνησικακίας, υποστηρίζει ότι κατά τη διαδικασία του εκδημοκρατισμού, όπου το ιδανικό της ισότητας συγκρούεται με την πραγματικότητα, οι άνθρωποι βιώνουν όλο και περισσότερο την ανισότητα ως αδικία, με αποτέλεσμα να οδηγούνται στον φθόνο και στο μίσος. Αντί να επιλέξει απλώς μια ιδεολογία έναντι των άλλων, ο Τερ Μπράακ προσεγγίζει τον εθνικοσοσιαλισμό ως ολοκλήρωση και διαστρέβλωση τόσο της δημοκρατίας όσο και του σοσιαλισμού, και ως εκ τούτου αμιγή ενσάρκωση της μνησικακίας η οποία ενυπάρχει και στα δύο, αλλά και στον πολιτισμό μας εν γένει. Ένα κείμενο άκρως επίκαιρο, μια παλιά προειδοποίηση σε μια νέα περίοδο έξαρσης του αυταρχικού λαϊκισμού.

Menno ter Braak (Συγγραφέας)

Ο Μένο τερ Μπράακ (1902-1940) υπήρξε ο πιο σημαντικός συγγραφέας, δοκιμιογράφος και κριτικός της Ολλανδίας στη διάρκεια του Μεσοπολέμου. Το ανήσυχο και οξυδερκές πνεύμα του, καθώς και η αμφισβήτηση του αισθητισμού στην τέχνη του απέφεραν, μεταξύ άλλων, τον τίτλο «συνείδηση της ολλανδικής λογοτεχνίας». Παθιασμένος πολέμιος του ναζιστικού εθνικοσοσιαλισμού, αυτοκτόνησε λίγες ώρες μετά τη συνθηκολόγηση των Κάτω Χωρών, στις 14 Μαΐου 1940. Μετά τον Β ́ Παγκόσμιο Πόλεμο, το πολυσχιδές έργο του συνέχισε να λειτουργεί ως πολύτιμο σημείο αναφοράς για την ολλανδική διανόηση.

(Πηγή: “Εκδόσεις Καστανιώτη”, 2023)

 

 

Μαργαρίτα Μπονάτσου (Μεταφραστής)