Ο εμπειρισμός και η φιλοσοφία του νου

Ο αμερικανός φιλόσοφος Γουίλφριντ Σέλλαρς, με το βιβλίο του “Ο εμπειρισμός και η φιλοσοφία του νου”, το οποίο είναι το κύριο έργο του, άλλαξε τη ροή της “αναλυτικής” φιλοσοφίας, δείχνοντας ότι δεν έχει νόημα να θεμελιώνουμε τη γνώση σε υποτιθέμενα “άμεσα αισθητηριακά δεδομένα”, όπως ήθελε ο εμπειρισμός από τον Λοκ και τον Χιούμ μέχρι τον Ράσσελ και τον Έιερ. Τα δεδομένα των αισθήσεων δεν είναι ποτέ άμοιρα εννοιών, δεν είναι απροϋπόθετα. Εγγράφονται σε ένα εννοιακό πλαίσιο, το οποίο είναι, σε τελική ανάλυση, προϊόν της κοινωνίας. Η “εμπειρία” στην οποία πατά η γνώση, μετά το βιβλίο του Σέλλαρς λογίζεται πλέον και στην αναλυτική παράδοση ως σύνθεση αισθήσεων και εννοιών, όπως υποστήριζε ήδη ο Καντ. Ο Ρόμπερτ Μπάντομ, που συνέταξε έναν κατατοπιστικότατο “Οδηγό μελέτης” (1997), είναι εκείνος ο οποίος, μαζί με τον Τζών Μακντάουελ, προεκτείνει σήμερα τη γραμμή σκέψης του Σέλλαρς (πηγαίνοντας, πέρα από τον Καντ, προς την κατεύθυνση του Έγελου). Ο Ρίτσαρντ Ρόρτυ, στην “Εισαγωγή” του (1977), παρουσιάζει την ιστορική συνάφεια και τα διακυβεύματα του εγχειρήματος του Σέλλαρς από τη σκοπιά της “αναλυτικής” φιλοσοφικής παράδοσης. Ο Χρήστος Μάρσελλος, πέρα από την πολύ προσεγμένη μετάφραση όλων αυτών των κειμένων, δείχνει, στο “Επίμετρό” του, με ποιο τρόπο ο Σέλλαρς κατόρθωσε να επανεντάξει την “αναλυτική” φιλοσοφία στο πλαίσιο συζήτησης των υπόλοιπων ρευμάτων του σύγχρονου φιλοσοφικού στοχασμού.