Ο ζωντανός Αριστοφάνης

Η σάτυρα του Αριστοφάνη δεν γράφτηκε για ορισμένους ανθρώπους, μα για τον άνθρωπο γενικά. Ο πολίτης στην εποχή του Κλέωνα ή των Τριάκοντα είναι ο πολίτης κάθε εποχής, ο παραγκωνισμένος σύζυγος της Πραξαγόρας ή της Μυρρίνης που μας κάνει κάθε μέρα να γελούμε μέσ’ απ’ τις γελοιογραφίες των περιοδικών, κι οι βασικές ιδέες που πραγματεύονται οι κωμωδίες δεν είν’ άλλες απ’ τον Πόλεμο, τον Πλούτο, τη Δικαιοσύνη, τη Δημοκρατία, την Παιδεία, την Τέχνη, θέματα που ακόμα και σήμερα τονίζει την επικαιρότητά τους η πρώτη σελίδα των εφημερίδων. Όσο για τα σκώμματα που αφορούν συγκεκριμένα πρόσωπα ή γεγονότα, μπορούμε μια χαρά να τα κάνομε να εξυπηρετήσουν το σκοπό τους, περνώντας απ’ την ειδική περίπτωση στη γενική, κι από ένα άγνωστο όνομα σε μια γνωστή ιδιότητα. Η σκέψη που πρέπει πάντα να μας οδηγεί είναι πως ο άνθρωπος του Αριστοφάνη είναι ζωντανός άνθρωπος, και γι’ αυτό είναι σύγχρονός μας. Ζει σε κάποιο δρόμο κοντά στο σπίτι μας, πίνει το κρασί του σε μια ταβέρνα κάτω από την Ακρόπολη, κουβεντιάζει πολιτικά στα καφενεία, θορυβεί στη Βουλή, τσακώνεται στα δικαστήρια, βασανίζεται απ’ τη γυναίκα του , απογοητεύεται απ’ τα μυαλά του γιου του, πειράζει στα κρυφά τη δούλα του, διασκεδάζει με τα χοντρά αστεία των επιθεωρήσεων, και γελάει δυνατά με τους μεγαλόστομους και τους σοβαροφανείς του κόσμου τούτου. Αυτός είναι ο homo aristophanicus. Αυτοί είμαστε εμείς.