Ο θίασος

Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος είναι πλέον ένας ζωντανός μύθος, λόγω της απόλυτης ιδιαιτερότητας του κινηματογράφου που δημιουργεί και του ασυνήθιστου χαρακτήρα της πνευματικής του βιογραφίας. Παρά ή εξαιτίας του κλειστού και περίπλοκου χαρακτήρα του, δημιουργήθηκε ένα είδος θρύλου γι’ αυτό τον μοναχικό καλλιτέχνη, τον όχι και τόσο αγαπητό απ’ το καθεστώς της Ελλάδας, και για το συνταρακτικό “γεγονός” που αποκάλυψε ξαφνικά το ταλέντο του. Η αξέχαστη ημερομηνία είναι η 12η Μαΐου 1975, μια Δευτέρα βράδυ. Στο Φεστιβάλ των Καννών, στο πλαίσιο του “Δεκαπενθήμερου των Σκηνοθετών”, προβάλλεται ο Θίασος, μεγάλο “ταξίδι” τεσσάρων περίπου ωρών μέσα στην ιστορία της Ελλάδας, από το 1939 μέχρι το 1952, δομημένος πάνω σε μια σοφή διαλεκτική παροδικών παρεμβολών πάνω στο μυθολογικό μοντέλο της τραγωδίας των Ατρειδών. Από το πυκνό πλέγμα των μεταφορών και των εσωτερικών αναλογιών πηγάζει αρμονικά ένας στοχασμός με εικόνες πάνω στην τραγική “μοίρα” ενός λαού, που έχει θιγεί πολλές φορές από τις ξένες επεμβάσεις και έχει βασανιστεί κατ’ επανάληψη από το φασισμό. “Για να γυρίσω αυτή την ταινία, άρχισα με την υποβολή του σεναρίου στην επιτροπή λογοκρισίας: η Γκόλφω και ορισμένα άλλα τεχνάσματα. Γύρισα την ταινία. Κανένας όμως από την ομάδα των τεχνικών δε γνώριζε στην ουσία το σενάριο, ήξεραν δηλαδή αόριστα ότι ήταν ένα πολιτικό φιλμ. Ήταν θέμα υπευθυνότητας. Δε θέλαμε, εάν συνέβαινε κάτι, να ευθύνονται άλλοι για την ταινία που γυρίζαμε. Είχαμε ένα άλλοθι: τη μοντέρνα μεταφορά της Ορέστειας του Aισχύλου”. (Συζήτηση με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο του Michel Ciment στο Positif, τ. 174, 1975.)