Ο Καζαντζάκης ως ποιητής

Στόχος του βιβλίου είναι η μελέτη των ποιητικών έργων του Καζαντζάκη ως σταδίων της εξελικτικής συγγραφικής του πορείας, ποιητικών έργων εντασσομένων στο γενικότερο ιστορικοκοινωνικό και γραμματολογικό πλαίσιο και εξεταζομένων ως προς τη ρυθμολογική τους υφή, τη φιλοσοφική τους διάσταση και την κριτική τους πρόσληψη. Η παρομοίωση της φιλοσοφικής διάστασης των (λογοτεχνικών γενικά και των ποιητικών ειδικότερα) κειμένων του Καζαντζάκη με την εικόνα των συνιστωσών και της συνισταμένης είναι διαφωτιστική. Πολλές διαφορετικών κατευθύνσεων και ενίοτε αντίρροπες συνιστώσες συλλειτούργησαν και αναχωνεύτηκαν ώστε ο συγγραφέας, ιδίως από την Ασκητική και εξής, να διαμορφώσει ως φιλοσοφική θέση τον ηρωικό του μηδενισμό: ο άνθρωπος οφείλει να παλέψει με όλες του τις δυνάμεις για να δώσει το «μεγάλο» έργο, και χωρίς να περιμένει την οποιαδήποτε μεταφυσική ανταμοιβή· με αυτόν τον τρόπο θα δικαιώσει την ύπαρξή του, ταυτίζοντας την εσωτερική ελευθερία με την εκδίωξη κάθε φόβου, αλλά και κάθε ελπίδας. Η διαρκής δίψα του Καζαντζάκη για στέρεες απαντήσεις στα μείζονα υπαρξιακά ερωτήματα τον οδηγούσε σε προσωρινή υιοθέτηση μεσσιανικών φιλοσοφικών και βιοθεωρητικών μορφωμάτων. Ακριβώς, λοιπόν, επειδή υπήρξε διανοητικός συγγραφέας, που σε όλη του την πορεία αναζητούσε φιλοσοφικές διόδους για να διοχετεύσει τη λογοτεχνική του πνοή, ανέπτυσσε την καλλιτεχνική του έκφραση προσαρμοσμένη πάντα σε έλλογους άξονες, και αυτό το στοιχείο σφράγισε και την ποιητική του παραγωγή.