Ο κόσμος της ύστερης αρχαιότητας 150-750 μ.Χ.

Το βιβλίο αυτό είναι μια μελέτη κοινωνικών και πολιτιστικών μεταβολών. Ευελπιστώ ότι ο αναγνώστης, τελειώνοντάς το, θα έχει ως ένα βαθμό κατανοήσει πώς, και ίσως γιατί, ο κόσμος της ύστερης αρχαιότητας (από το 200 μ.Χ. μέχρι το 700 περίπου) έφτασε να διακριθεί από τον «κλασικό» πολιτισμό, και πώς οι κοσμογονικές αλλαγές αυτής της περιόδου καθόρισαν, με τη σειρά τους, τη διαφορετική εξέλιξη της δυτικής Ευρώπης, της ανατολικής Ευρώπης και της Εγγύς Ανατολής. Πώς και γιατί ο ύστερος αρχαίος κόσμος έφτασε να διακριθεί από τον «κλασικό» πολιτισμό; Από το 150 ώς το 750 μ.Χ., οι πιο βαθιά ριζωμένοι αρχαίοι θεσμοί χάθηκαν για πάντα. Το 476 η ρωμαϊκή αυτοκρατορία έπαψε να υπάρχει στη δυτική Ευρώπη. Το 655 η περσική αυτοκρατορία εξαφανίστηκε από την Εγγύς Ανατολή. Ο Πήτερ Μπράουν δεν αφηγείται μια μελαγχολική ιστορία «παρακμής και πτώσης», αλλά εξετάζει με νηφαλιότητα την αναδιάταξη των αρχαίων συνόρων και την εμφάνιση κρίσιμων νέων φαινομένων που σημάδεψαν την εποχή, όπως η επικράτηση του χριστιανισμού στην Ευρώπη και του ισλαμισμού στη Μέση Ανατολή. Πρωτοποριακό στη δεκαετία του ’70, κλασικό πλέον σήμερα, το γλαφυρό αυτό δοκίμιο ανέδειξε την ιδιαιτερότητα μιας παραμελημένης ιστορικής περιόδου, μετατοπίζοντας το σχετικό ενδιαφέρον από τη δυτική Ευρώπη στην ανατολική Μεσόγειο. Επισκοπώντας εξακόσια χρόνια πολιτικών, κοινωνικών και πολιτιστικών αλλαγών, επιχειρεί να απαντήσει σε ένα καίριο ερώτημα της παγκόσμιας ιστορίας: πώς ο ομοιογενής μεσογειακός κόσμος του 200 μ.Χ. κατέληξε να διαιρεθεί σε τρία αποξενωμένα και ανταγωνιστικά σύνολα, την καθολική Δύση, το Βυζάντιο και το Ισλάμ. Μια εξέλιξη που τις μακρόπνοες συνέπειές της βιώνουμε ακόμη σήμερα, στις αρχές της τρίτης χιλιετίας. Το βιβλίο περιλαμβάνει 130 εικόνες, χρονολογικό πίνακα και σχολιασμένη βιβλιογραφία.

Peter Robert Lamont Brown (Συγγραφέας)

O Peter Brown γεννήθηκε το 1935 στο Δουβλίνο. Σπούδασε νεότερη ιστορία στην Οξφόρδη και ξεκίνησε, αλλά δεν ολοκλήρωσε, μια διδακτορικής διατριβή με τον Αρνάλντο Μομιλιάνο. Έγινε ερευνητικός εταίρος στο All Souls College, εταίρος στη Βρετανική Ακαδημία και λέκτορας στην Οξφόρδη και καθηγητής νεότερης ιστορίας στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Εγκαταλείποντας την Αγγλία, έγινε καθηγητής κλασικής φιλολογίας και ιστορίας στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϋ και καθηγητής ιστορίας στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον. Έγινε επίσης εταίρος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών και μέλος της Aμερικανικής Φιλοσοφικής Εταιρείας. Έχει δώσει κύκλους διαλέξεων στα πανεπιστήμια Χάρβαρντ, Σικάγου, Βισκόνσιν, Καίμπριτζ, Γέηλ, Ιερουσαλήμ, Βιρτζίνια κ.ά. ενώ είναι επί δεκαετίες γενικός επιμελητής της σειράς «Ο μετασχηματισμός της αρχαίας κληρονομιάς» στο University of California Press. Έργα του είναι: Augustine of Hippo: A Biography (1967/2000), The World of Late Antiquity: AD 150–750 (1971/1989), The Making of Late Antiquity (1978), The Cult of the Saints: Its Rise and Function in Latin Christianity (1981), Society and the Holy in Late Antiquity (1982), The Body and Society: Men, Women, and Sexual Renunciation in Early Christianity (1988), Power and Persuasion: Towards a Christian Empire (1992), Authority and the Sacred: Aspects of the Christianisation of the Roman World (1995), The Rise of Western Christendom (1996/2003), Poverty and Leadership in the Later Roman Empire (2002), Through the Eye of a Needle: Wealth, the Fall of Rome, and the Making of Christianity in the West, 350–550 AD (2012), The Ransom of the Soul: Afterlife and Wealth in Early Western Christianity (2015).

(Πηγή: “Εκδόσεις Αλεξάνδρεια”, 2022)

 

Ελένη Σταμπόγλη (Μεταφραστής)

 

Δήμος Κουβίδης (Επιμέλεια)

 

Ευανθία Σύρμου (Επιμέλεια)