Ο μαγικός κόσμος του υπερλογικού στα θεατρικά έργα του Παύλου Μάτεσι

Για τον Παύλο Μάτεσι και το έργο του δεν γράφει κανείς εύκολα. Και, κυρίως, όχι αμέσως. Χρειάζονται οι αλλεπάλληλες “επισκέψεις” και η μέθεξη όλου του είναι του αναγνώστη, όχι με την έννοια του ταυτισμού με τον ένα ή τον άλλο από τους ιδιότυπους ήρωές του ή με κάποια κατάσταση που τρομάζει ή γοητεύει, αλλά με το σύνολο του κόσμου αυτού, που δεν είναι του “κόσμου αυτού”, αλλά σαν να έρχεται από κάποια προϊστορικά βάθη, να συνδέεται με την παγκόσμια μυθολογία και τα παραμύθια και να καταλήγει, με μυητικές και μυστικιστικές διαδικασίες, σε αινιγματικές πράξεις βίας και θανάτου που έχουν χαρακτήρα τελετουργικό, που δεν εξηγούνται και δεν αμφισβητούνται στην αναγκαιότητά τους· πράξεις που, παρά τη σκληρότητά τους, εκπέμπουν μια περίεργη ομορφιά που τελικά λυτρώνει. Τα έργα του Μάτεσι είναι σαν τελετουργίες πόνου που υφίστανται συγγραφέας και αναγνώστης σε μια διαδρομή συνοδοιπορίας στους δαιδάλους μιας παραμορφωμένης ψυχοσύνθεσης, η οποία οδηγεί, με την ακρίβεια του φόβου και του τρόμου του εφιάλτη του μικρού παιδιού, σε μια “θυσία” επιβεβλημένη από άγνωστους νόμους για άγνωστους λόγους. Σαν μαγεμένα από τον θύτη θύματα, συγγραφέας και αναγνώστης βαδίζουν, με τυφλοσούρτη το άγνωστο, τη στράτα στο ανεξήγητο φρικτό γεγονός, που βρίσκεται σχεδόν πάντα στο τέρμα του δρόμου. Στο κέντρο του ανεξήγητου αυτού κόσμου βρίσκεται σχεδόν πάντα το μυστήριο του θανάτου, προς τον οποίο οδηγούν, έτσι κι αλλιώς, όλοι οι δρόμοι. Θανάτου όμως τελετουργικού, βιαίου, στο θυσιαστήριο. Η βεβαιότητα αυτού του τέλους δίνει από την άλλη μεριά και μια σιγουριά, μια ασφάλεια, μια μοιρολατρία, που επιτρέπει και το χιούμορ, μια κάποια ανθρωπιά και συχνά και την αφέλεια. Μέσα στη βία και στις συμφορές υπάρχει και μια αθωότητα σχεδόν παιδιάστικη.

Walter Puchner (Συγγραφέας)

Ο Βάλτερ Πούχνερ γεννήθηκε στη Βιέννη. Σπούδασε θεατρολογία στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και το 1972 απέκτησε τον τίτλο του διδάκτορα της Φιλοσοφικής Σχολής, με μια εργασία για το νεοελληνικό θέατρο σκιών. Το 1977 ανακηρύχθηκε υφηγητής, στο ίδιο Πανεπιστήμιο, με μια διατριβή για τη γέννηση του θεάτρου στον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό. Από τότε έχει εγκατασταθεί μόνιμα στην Ελλάδα. Δίδαξε επί δώδεκα χρόνια Ιστορία Θεάτρου στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης. Από το 1989 διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στην αρχή στο Τμήμα Φιλολογίας και από το 1991 στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών. Παράλληλα εξακολουθεί να διδάσκει Θεατρολογία στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και έχει μετακληθεί πολλές φορές ως επισκέπτης καθηγητής σε αυστριακά πανεπιστήμια. Το 1994 εξελέγη αντεπιστέλλον μέλος της αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών. Έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 30 βιβλία και 200 μελετήματα για θέματα του ελληνικού και βαλκανικού θεάτρου, της συγκριτικής λαογραφίας, των βυζαντινών και νεοελληνικών σπουδών εν γένει, καθώς και της θεωρίας του θεάτρου και του δράματος.

 

Δημήτρης Τσατσούλης (Υπεύθυνος Σειράς)

Ο Δημήτρης Τσατσούλης γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε φιλολογία, κοινωνιολογία και πολιτικές επιστήμες στην Αθήνα και στο Παρίσι. Είναι διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών στο μάθημα Σημειωτικής του Θεάτρου. Διδάσκει επίσης παραστασιολογία, σημειολογία της λογοτεχνίας και της εικόνας στο Ελληνοαμερικανικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα και Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας/ Απόδοση μη δραματικού κειμένου στην Ανωτέρα Δραματική Σχολή “Θεμέλιο”. Είναι τακτικός κριτικός θεάτρου (εφ. Ημερησία, Κουΐντα, Θεατρογραφίες) και λογοτεχνίας. Έχει συνεργαστεί με τα περισσότερα θεωρητικά και λογοτεχνικά περιοδικά της Αθήνας και της Περιφέρειας, καθώς και με εφημερίδες και τηλεόραση. Έχει συνεργαστεί με θεατρικά σχήματα ως μεταφραστής, σε επίπεδο δραματουργικής επεξεργασίας κ.λπ. Άλλα βιβλία του: – Κοινωνιολογία (Γρηγόρης, Αθήνα, 1988). – Σημειολογικές προσεγγίσεις του θεατρικού φαινομένου (α΄ εκδ. Δελφίνι, 1997, β έκδ. Ελληνικά Γράμματα, 1999). – Η περιπέτεια της αφήγησης (Ελληνικά Γράμματα, 1997) – Η γλώσσα της εικόνας (Ελληνικά Γράμματα, 2000). – Λογοτεχνικά: – Η αμυχή της Ηρώς (1988). – Το νύχι της γάτας (Δελφίνι, 1994).