Ο Μιχαήλος κι άλλες κατοχικές ιστορίες

Στη μεγάλη πείνα, η συχωρεμένη η γιαγιά είχε στην αυλή ελεύθερη τη μοναδική κότα της γειτονιάς π’ απόμεινε… Κάπως έτσι αρχίζουν οι ιστορίες του Νίκολη, που θα κυκλοφορήσουν σύντομα, συγκεντρωμένες σε τόμο. Μεταφέρουν τον αναγνώστη σε χρόνια περασμένα και μιλούν για γειτονιές, σπίτια, ανθρώπους, που άλλαξαν από τότε ή που χάθηκαν. Οι ζωγράφοι, δε, συνηθίζουν να γράφουν ιστορίες και ο Νίκολης είναι όλη του τη ζωή ζωγράφος. Έχω όμως την αίσθηση πως είτε γράφει (κουσούρι πρόσφατο αυτό) είτε ζωγραφίζει, κάποια ιστορία γυρεύει να πει, κάποια ανάμνηση να ζωντανέψει. Άλλοτε με μορφές βγαλμένες από παλιές φωτογραφίες, στατικές σαν ανάγλυφα επιτύμβια, μορφές που όταν τις ακινητοποίησε η φωτογραφική μηχανή τόνιζε τη ζωντανή τους παρουσία και που τώρα, πιο ζωντανά ξαναπλασμένες-με το χρώμα, το φωτερά δουλεμένο φόντο-βεβαιώνουν το θάνατό τους και το θάνατο μιας εποχής. (Απόσπασμα από το επίμετρο του Π.Α. Ζάννα)

Επαμεινώνδας Νίκολης (Συγγραφέας)

O Επαμεινώνδας Νίκολης (1928-1995) γεννήθηκε στην Αθήνα. Στα χρόνια της Κατοχής και της Αντίστασης γνώρισε τον ζωγράφο Mario Milani, Ιταλό στρατιώτη που αυτομόλησε και συντάχθηκε με τον ΕΛΑΣ. Eκείνος του είπε για πρώτη φορά ότι θα έπρεπε να ασχοληθεί με τη ζωγραφική. Μεταπολεμικά καθοριστική για την πορεία του στάθηκε η συνάντησή του με τον μεγάλο δάσκαλο της Χαρακτικής Γιάννη Κεφαλληνό στο εργοστάσιο επίπλων όπου εργαζόταν ως σχεδιαστής. Παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα του, εγκατέλειψε τη δουλειά του, εισήχθη στην ΑΣΚΤ και σπούδασε με καθηγητές τον ίδιο τον Κεφαλληνό και τον Γιάννη Μόραλη. Στη συνέχεια έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι, στην Ecole Nationale Superieure des Beaux Arts (Section gravures), με καθηγητή τον Edouard Joseph Goerg, και στην Ecole nationale superieure des arts appliques et des metiers d’art, όπου παρακολούθησε μαθήματα Αρχιτεκτονικής Εσωτερικών Xώρων με καθηγητή τον Camille Fleury.
Συμμετείχε σε πολλές ομαδικές εκθέσεις, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό – η πρώτη ατομική έκθεσή του πραγματοποιήθηκε το 1957 στον Ζυγό. Παντρεύτηκε τη Γερμανίδα Ingrid Huth και το 1959 απέκτησαν το πρώτο από τα τρία παιδιά τους. Ανέλαβε διακοσμήσεις εσωτερικών χώρων κατοικιών, ξενοδοχειακών μονάδων και υπερωκεανίων.
Στα πολύ δημιουργικά χρόνια του δεν παρέλειψε να φτιάξει σπίτι στο χωριό, στις Κονίστρες Ευβοίας, για να γυρίζει στα καλοκαίρια της παιδικής του ηλικίας στο σπίτι του παππού, αλλά και για να έχουν και τα δικά του παιδιά καλοκαίρια να θυμούνται. Όλα τα έργα του αποπνέουν την ίδια ευγένεια, την ίδια αίσθηση, ότι πίσω από καθετί υπάρχει ένα σίγουρο αλλά ευγενικό χέρι, που έναν τρόπο γνωρίζει για να δημιουργεί, και ένα μάτι που χωρίς αρμονία δεν γαληνεύει. Ανά τακτά διαστήματα επέστρεφε στα καλλιτεχνικά με κάποια έκθεση, ατομική ή ομαδική. Συχνά έγραφε. Άλλοτε εν είδει διεξόδου, άλλοτε για να μοιραστεί με φίλους όσα τον προβλημάτιζαν. Το 1983 ο Κέδρος της Νανάς Καλλιανέση εξέδωσε τα διηγήματά του O Μιχαήλος κι άλλες κατοχικές ιστορίες. Στο συρτάρι του παρέμεινε για πολλά χρόνια και μια δεύτερη συλλογή διηγημάτων που γράφτηκε λίγο μετά. Πολλές οι ιστορίες. Ορισμένες τις διηγήθηκε κάποιο καλοκαίρι στην αυλή του σπιτιού στις Κονίστρες, άλλες αποφάσισε να τις γράψει, μερικές προτίμησε να τις ζωγραφίσει ή να τις χαράξει, και κάποιες τελευταίες τις πήρε μαζί του για πάντα όταν έφυγε εκείνο τον Μάρτη του ’95.

(Πηγή: “Εκδόσεις Κέδρος”, 2024)