Το βιβλίο της Φιλιώς Τόλια, που επιχειρεί να διερευνήσει το θεσμό και το ρόλο του στρατιωτικού πολιτικού καθοδηγητή, είναι αποτέλεσμα πολύχρονης μελέτης και απευθύνεται όχι μόνο στους ιστορικούς, αλλά σε όλους τους αναγνώστες. Αποτελεί μέρος της διδακτορικής διατριβής της συγγραφέα, που στηρίχτηκε στη μελέτη πρωτογενών και δευτερογενών πηγών, επιχειρώντας να απαντήσει τα ακόλουθα ερωτήματα:
Πώς ο θεσμός του στρατιωτικού πολιτικού καθοδηγητή (Καπετάνιου στον ΕΛΑΣ, Πολιτικού Επιτρόπου στο ΔΣΕ), που συνόδεψε τους ένοπλους εργατικούς-λαϊκούς αγώνες στη δεκαετία του 1940 (ΕΑΜική Αντίσταση, Δεκέμβρης 1944, ΔΣΕ), συνδέεται με το χαρακτήρα και το περιεχόμενό τους;
Ποια ήταν η συμβολή των Πολιτικών Επιτρόπων στη σχηματοποίηση, οργάνωση και λειτουργία του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ;
Ποιες ήταν οι πολυποίκιλες και νευραλγικές αρμοδιότητες των Πολιτικών Επιτρόπων σε κομβικούς τομείς: Πολιτικό, μαχητικό, οργανωτικό, εκπαιδευτικό, διαφωτιστικό-προπαγανδιστικό, επιμελητείας;
Πώς με την καθιέρωση των Υπεύθυνων γυναικών – Πολιτικών Επιτρόπων στο ΔΣΕ αντιμετωπίστηκαν τα αντικειμενικά ιδιαίτερα προβλήματα των μαχητριών;
Με ποιoν τρόπο το ΚΚΕ μέσω των Πολιτικών Επιτρόπων συνέβαλε στη διαμόρφωση μαχητών και μαχητριών του ΔΣΕ με υψηλό στρατιωτικό πνεύμα, ενότητα και συνείδηση, που του επέτρεψε να αντιμετωπίσει την υπεροχή του Εθνικού Στρατού σε πολεμικό υλικό, αριθμητική δύναμη και επαγγελματικά στρατιωτικά στελέχη;
Το βιβλίο διακρίνεται σε δύο μέρη. Ο βασικός όγκος του υλικού του υπάρχει στην έντυπη μορφή του. Ωστόσο στο έντυπο βιβλίο υπάρχει QR που παραπέμπει και στο ηλεκτρονικό του τμήμα, στο οποίο παρατίθενται αναλυτικοί πίνακες με ονόματα Πολιτικών Επιτρόπων του ΔΣΕ, πλούσιο υλικό με μαρτυρίες και συνεντεύξεις, καθώς και φωτογραφικό υλικό.
Φιλομένη (Φιλιώ) Τόλια (Συγγραφέας)
Η Φιλομένη (Φιλιώ) Τόλια γεννήθηκε στην Αθήνα το 1983. Σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου στη Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία και εκπόνησε Διδακτορική Διατριβή στο ίδιο τμήμα με θέμα «Πολιτικός Επίτροπος – Πολιτικός Καθοδηγητής. Ο θεσμός του Πολιτικού Επιτρόπου στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας (ΔΣΕ)».
Στο επίκεντρο του ερευνητικού της ενδιαφέροντος βρίσκεται η δεκαετία 1940-1950. Με αναφορές σε αυτήν τη δεκαετία έχει λάβει μέρος με εισηγήσεις σε συνέδρια και ημερίδες και έχει δημοσιεύσει άρθρα σε εφημερίδες, περιοδικά, καθώς και μελέτες σε συλλογικούς τόμους. Είναι συνεργάτης του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ.
Δίδαξε Νεότερη και Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία στη Σχολή Ξεναγών Αθήνας του υπουργείου Τουρισμού. Σήμερα εργάζεται στη Μέση Εκπαίδευση.
(Πηγή: “Σύγχρονη Εποχή”, 2025)
