Ο σιδηροδρομικός σταθμός “υποδοχής” του έκπτωτου Σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ Β΄ στη Θεσσαλονίκη

Η παρούσα έκδοση διερευνά πολύπλευρα τη σιδηροδρομική ιστορία της Μακεδονίας και περιλαμβάνει πρόσθετη ενημέρωση στις δραστηριότητες του Συλλόγου «Φίλοι Σιδηρόδρομου Θεσσαλονίκης». Μέσα από την ενδελεχή έρευνα του συγγραφέα και τέως Προϊστάμενου Υπηρεσίας ΟΣΕ/ΔΠΜΘ, Δημήτριου Ι. Παπαδημητρίου αποτυπώνεται η άγνωστη πτυχή της ιστορίας ενός Σταθμού που συνδέεται με την ιστορία της Θεσσαλονίκης αλλά και με τις σπουδαιότερες πολιτικές μεταβολές στα Βαλκάνια. Ένα σύγγραμμα που αναδεικνύει το ερευνητικό και εκδοτικό έργο του Συλλόγου, καταγράφοντας σημαντικότατα στοιχεία της οθωμανικής περιόδου, τα οποία αφορούν τη σιδηροδρομική άφιξη του εξόριστου σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ Β’ στη σημερινή περιοχή του Δήμου Κορδελιού – Ευόσμου, στη Θεσσαλονίκη. Επίσης, αναφέρεται η περιπετειώδης ιστορία της φημισμένης «Άμαξας – Καπνιστήριο», η οποία σήμερα βρίσκεται στο Σιδηροδρομικό Μουσείο της Αθήνας. Ένα πραγματικό κόσμημα των σιδηροδρόμων που αποκαταστάθηκε στην αρχική του μορφή, χάρη στη φιλότιμη και επιμελημένη εργασία του τεχνικού προσωπικού του Εργοστασίου Οχημάτων Θεσσαλονίκης. Η «Άμαξα – Καπνιστήριο» ωστόσο, ενώ μεταφέρθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’70 στην Αθήνα ώστε να συμμετάσχει σε μια έκθεση του εκεί Σιδηροδρομικού Μουσείου, δεν επαναπατρίστηκε ποτέ στη συμπρωτεύουσα. Παρόλο που ιστορικά και γεωγραφικά ανήκει στη Θεσσαλονίκη, καθώς είναι ένα κομμάτι της ιστορικής κληρονομιάς των απελευθερωτικών Αγώνων του 1912 – 1913.

Δημήτριος Ι. Παπαδημητρίου (Συγγραφέας)

Ο Δημήτριος Ι. Παπαδημητρίου (1941-2022) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και υπήρξε Σιδηροδρομικός δεύτερης γενιάς. Διετέλεσε ιδρυτικό Μέλος της ομάδας των οραματιστών που πίστεψαν στην ανάγκη να διασωθούν ορισμένα από τα αντικείμενα της σιδηροδρομικής μας παράδοσης και στη Βόρεια Ελλάδα, με επακόλουθο το 1986 την ίδρυση του Συλλόγου «Φίλοι του Σιδηρόδρομου Θεσσαλονίκης», που δημιούργησε το ρεύμα και έσπειρε τον ενθουσιασμό για τη δημιουργία Σιδηροδρομικού Μουσείου και στην πόλη μας.
Συνταξιοδοτήθηκε από τους Ελληνικούς Σιδηροδρόμους (ΟΣΕ) το 1998 με το βαθμό του Προϊσταμένου Υπηρεσίας. Ήταν μέλος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, στο περιοδικό της οποίας τα «Μακεδονικά» φιλοξενήθηκαν αξιόλογες εργασίες του, που αφορούν τους σιδηροδρόμους του βορειοελλαδικού χώρου.
Την περίοδο 02-10-1991 έως 05-11-1993 διετέλεσε πρόεδρος του Συλλόγου των Φίλων του Σιδηρόδρομου Θεσσαλονίκης. Ασχολήθηκε κυρίως με την ιστορία των Σιδηροδρόμων του βορειοελλαδικού χώρου, άμεσα και άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία του τόπου του. Το σιδηροδρομικό οδοιπορικό του αποτυπώθηκε κατά καιρούς μέσα από δημοσιεύσεις σε περιοδικά και σύντομες μελέτες.
Τον Δεκέμβριο του 2006, του απονεμήθηκε το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το μέρος της Ιστορίας που περιγράφεται στο Λεύκωμα της δεύτερης συμπληρωμένης έκδοσης, με μικρή αλλαγή στον τίτλο, «Οι Σιδηρόδρομοι στον Βορειοελλαδικό Χώρο (1871-1965)», (έκδ. Μουσείο Φωτογραφίας «Χρήστος Καλεμκερής» του Δήμου Καλαμαριάς). Κατά την εκφρασθείσα άποψη αρμοδίων, «οι εξαιρετικές μελέτες του Δημήτριου Ι. Παπαδημητρίου αποτελούν αξιόλογα πονήματα με μεγάλο ενδιαφέρον» (ΓΕΣ/ΔΙΣ/5α Φ. 900/101/969878 από 05-05-2010) και διασώζουν έγκυρα την ιστορία των σιδηροδρόμων στη Βόρεια Ελλάδα (Ε.Μ.Σ. Αρ. Πρωτ. 23802 από 04/11/2010).

(Πηγή: “Εκδόσεις Αποστακτήριο”, 2023)