Ο Φρόυντ και οι μη ευρωπαίοι

Ο Έντουαρντ Σαΐντ έπρεπε να δώσει τη διάλεξη στη μνήμη του Φρόυντ για το έτος 2001 στο Ινστιτούτο Φρόυντ της Βιέννης, στο πλαίσιο του εορτασμού των 100 χρόνων από την έκδοση της “Ερμηνείας των ονείρων”, αλλά η διάλεξη ματαιώθηκε με πρόσχημα “την πολιτική σύγκρουση στη Μέση Ανατολή” και την παλαιστινιακή ταυτότητα του Σαΐντ. Φιλοξενήθηκε τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου στο Μουσείο Φρόυντ του Λονδίνου. Χρησιμοποιώντας ένα ευρύτατο φάσμα υλικού από τη λογοτεχνία, την αρχαιολογία και την κοινωνική θεωρία, το δοκίμιο του Έντουαρντ Σαΐντ είναι μια εξερεύνηση στις βαθύτατες συνέπειες που έχει σήμερα για την πολιτική στη Μέση Ανατολή το βιβλίο του Φρόυντ “Ο Μωυσής και ο μονοθεϊσμός”. Αποδεικνύοντας το σταθερό του ενδιαφέρον για το έργο του Φρόυντ και την επιρροή που ασκεί στο δικό του, ο Έντουαρντ Σαΐντ προτείνει ότι η υπόθεση του Φρόυντ πως ο Μωυσής ήταν Αιγύπτιος υπονομεύει κάθε απλοϊκή αποδοχή μιας “καθαρής” ταυτότητας και ακόμα παραπέρα ότι δεν μπορούμε να σκεφτούμε την ίδια την ταυτότητα και να την επεξεργαστούμε χωρίς την αναγνώριση των εγγενών της ορίων. Ο Σαΐντ υπονοεί ότι ένα τέτοιο αξεδιάλυτο, με αποχρώσεις, νόημα της ταυτότητας θα μπορούσε να ενσωματωθεί στην πολιτική πραγματικότητα, να αποτελέσει τη βάση μιας νέας αλληλοκατανόησης μεταξύ Εβραίων και Παλαιστινίων. Αντιθέτως, η αδιάκοπη πορεία του Ισραήλ προς ένα κράτος αποκλειστικά εβραϊκό αρνείται κάθε έννοια ενός πιο πολύπλοκου και περιεκτικού παρελθόντος.