Ο χώρος ως παιδαγωγικό πεδίο σε προσχολικά περιβάλλοντα μάθησης

Το προσχολικό περιβάλλον μάθησης αποτελεί έναν από τους χώρους φιλοξενίας, φροντίδας, αγωγής και εκπαίδευσης των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Το προσχολικό πρόγραμμα είναι το πέρασμα από την οικογένεια στην κοινωνική ομάδα, από τον χώρο του σπιτιού στον χώρο των συλλογικών δραστηριοτήτων. Το φυσικό περιβάλλον του προσχολικού κέντρου, λειτουργώντας ως “τρίτος” παιδαγωγός, διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην ολόπλευρη ανάπτυξη και στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς των παιδιών αυτής της ηλικίας. Την ιδιαίτερη σημασία του χώρου στο προσχολικό περιβάλλον μάθησης αναδεικνύει το παρόν βιβλίο, το οποίο παρουσιάζει τις νέες θεωρητικές και πρακτικές θέσεις για το θέμα της οργάνωσης του χώρου, που ελάχιστα έχουν διερευνηθεί και απασχολήσει τους Έλληνες παιδαγωγούς και ερευνητές. Η διάρθρωση του βιβλίου σε δύο μέρη διευκολύνει τον αναγνώστη να συλλάβει το θέμα σε όλη την έκτασή του. Το πρώτο μέρος εστιάζεται στη θεωρία της επιστήμης του χώρου και της οργάνωσής του. Παρουσιάζει τη σημασία του χώρου ως πεδίου αγωγής και τη θεώρησή του από ορισμένα σημαντικά προσχολικά προγράμματα και παιδαγωγούς. Προβάλλει βασικά στοιχεία της έννοιας της οργάνωσης και ειδικά σε συνάρτηση με τις ανάγκες των παιδιών και των ενηλίκων. Αναφέρει αναλυτικά τις διατάξεις και αρχές σχεδιασμού των παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών, όπως και των νηπιαγωγείων, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία και τα πορίσματα διεθνών οργανισμών. Διερευνά ακόμη διάφορες πτυχές της υλικής οργάνωσης του χώρου των προσχολικών κέντρων αλλά και την οργάνωση του εσωτερικού χώρου σε μικρές ομάδες. Τέλος, εξετάζει συστηματικά τον εξωτερικό χώρο και τον τρόπο οργάνωσής του στην παιδαγωγική διαδικασία. Το δεύτερο μέρος φιλοξενεί τα ενδιαφέροντα πορίσματα μιας μελέτης που αξιολόγησε την ποιότητα του χώρου σε βρεφικούς και παιδικούς σταθμούς, κλασικά και ολοήμερα νηπιαγωγεία, και κατέληξε στη διατύπωση μιας σειράς ουσιαστικών προτάσεων για τη βελτίωση της ποιότητας του χώρου των προσχολικών κέντρων μάθησης. Οι ελλιπείς γνώσεις γύρω από τη σπουδαιότητα και τις επιδράσεις που ασκούν το περιβάλλον και η οργάνωση του χώρου στην ανάπτυξη των παιδιών έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα των προσχολικών περιβαλλόντων και στην ικανότητα των παιδαγωγών να εφαρμόσουν σύγχρονες παιδαγωγικές προσεγγίσεις. Το βιβλίο αυτό, που απευθύνεται σε παιδαγωγούς και αρμόδιους για τον σχεδιασμό και την οργάνωση προσχολικών κέντρων φορείς και επαγγελματίες, κάνει ένα πρώτο μικρό βήμα για την κάλυψη αυτού του κενού.