Παιδαγωγική του πολέμου – Φιλοσοφικές και ιστορικές συζυγίες

– Παιδαγωγούμαι, άρα υπάρχω Αυτή είναι η θεμελιώδης και κανονιστική λειτουργία της ανθρώπινης ύπαρξης, η οποία υπερβαίνει κάθε μερικευτικό και ατελέσφορο cogito, ergo sum. Οι πολυειδείς παιδαγωγίες που υφίσταται και υποχρεώνεται να οικειοποιηθεί ο άνθρωπος είναι εκείνες που διαμορφώνουν και καθορίζουν την εγκόσμια διαδρομή του. Ανάμεσά τους λειτουργεί με ιδιάζουσα αιχμηρότητα και εξαιρετικό τανυσμό μια πιθανώς οξύμωρη έννοια-πραγματικότητα: η Παιδαγωγική του Πολέμου. Μέσα σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον, όπου οι «ακοές πολέμων» έχουν πλέον γίνει, τουλάχιστον, εκκωφαντικές, το βιβλίο αυτό αποτελεί μια μικρή εκχέρσωση του διανοητικού και βιωματικού τοπίου που δημιουργείται από την εκάστοτε πολεμική σύγκρουση. Θα στοχαστούμε πάνω σε μερικές μόνο από τις παιδαγωγίες που αυτή κυοφορεί και επιβάλλει στους ανθρώπους και σχετίζονται με το αναπόδραστο του πολέμου, την αδιαφάνεια του κόσμου, τη μη-ηθικολογική προσέγγιση του πολέμου, τον φόβο, την ανθρωποκτονία, την πολεμική μεταστροφή της ζωής και της φύσης, τον θάνατο, την εκδίκηση και το μίσος, την αβεβαιότητα και την απελπισία, την εγρήγορση και την αποφασιστικότητα, τον ηρωισμό, την ενότητα, την απαξίωση και την αξίωση του πολέμου, τον λόγο και τη μυθοπλασία, την επιστημονική παντοδυναμία και, τέλος, τη θρησκευτική πίστη.

Αντώνης Λ. Σμυρναίος (Συγγραφέας)

Ο Αντώνης Λ. Σμυρναίος είναι καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Παν. Θεσσαλίας. Διδάσκει σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο Νεοελληνική Ιστορία, Ιστορία της Νεοελληνικής Εκπαίδευσης, Διδακτική της Ιστορίας, καθώς και ζητήματα που αφορούν τη Δημιουργικότητα και την Καινοτομία, μέσα από το πρίσμα της Φιλοσοφίας της Ιστορίας και της Φιλοσοφίας της Παιδείας. Είναι Διευθυντής του Εργαστηρίου Εκπαιδευτικής Ιστορίας, έχει διατελέσει επιστημονικός υπεύθυνος ιστορικών Ερευνητικών Προγραμμάτων, ενώ μελέτες του έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους.
Έχει εκδώσει τα βιβλία: Ιστορούμεν δι’ εμπιστοσύνης: Η εμπιστοσύνη ως ιστοριογραφική μεταβλητή (2023), Με τα μάτια ενός Μετσοβίτη αγωνιστή: η Μενδενίτσα Λοκρίδας στα 1833 (2021), Η Ιστορία ως επιπτύχωση: Από μια ιστοριογραφία βουλιμική σε μια υδροκεφαλική Διδακτική της Ιστορίας (2020), Νυχτερινά Σκαλαθύρματα: το συριανό Ημερολόγιο του Μακεδόνα εκπαιδευτικού Χρ. Ευαγγελίδη (1856-1860) [σε συνεργασία με Μ. Καραμπίνη-Ιατρού και Σ. Γεμενετζή-Μπαλαθούνη (2019)], Ο Καλβίνος στην Ιωλκό: Οι Αμερικανοί ιεραπόστολοι στην Ελλάδα και η συγκρότηση της Ευαγγελικής Κοινότητας του Βόλου (1875-1901) (2017), Ιστορίης Μάθησις: Ζητήματα Φιλοσοφίας και Διδακτικής της Ιστορίας (2013), Λατρεία και νεύρωση στην Παιδαγωγική της Καινοτομίας: σημειώσεις σε μια μετανεωτερική φιλοσοφία της παιδείας (2009), Η Διδακτική της Ιστορίας: Συνταγογραφίες διδακτισμού ή στοχασμοί πάνω στην ιστορική επίγνωση; (2008), Μετέωρος Ζήλος: προτεσταντική προπαιδεία και νεοελληνική εκπαίδευση κατά το 19ο αιώνα (2006) και Στα ίχνη της ουτοπίας: Tο ‘Φιλελληνικόν Παιδαγωγείον’ Σύρου και η προτεσταντική ομογενοποίηση της οικουμένης κατά το 19ο αιώνα (2006).

(Πηγή: “Εκδόσεις Αρμός”, 2025)