Η Πανευρώπη, το magnum opus του Ρίχαρντ Κουντενχόβε-Καλέργκι, εκδόθηκε για πρώτη φορά στην Βιέννη το 1923. Γραμμένο λίγο μετά την λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το έργο είχε ως πρωταρχικό σκοπό την αποφυγή μιας ακόμη αιματοχυσίας μεταξύ των ευρωπαϊκών λαών καθώς και την αποτροπή στο μέλλον μιας σοβιετικής/ρωσσικής εισβολής. Ο συγγραφέας εξέθετε και αιτιολογούσε την πεποίθησή του ότι προκειμένου η Ευρώπη να μην καταντήσει ξανά πεδίο μάχης των μεγάλων παγκόσμιων δυνάμεων καθώς και για να αντέξει τον διεθνή οικονομικό ανταγωνισμό θα έπρεπε να ενοποιηθεί σε μια συνομοσπονδία αποτελούμενη απ’ όλα τα ευρωπαϊκά κράτη. Προκειμένου αυτή η ενοποίηση να καταστεί δυνατή θα χρειαζόταν η σταδιακή αντικατάσταση κάθε εθνικής ταυτότητας και συνείδησης από μια κοινή, για όλους, ευρωπαϊκή.
Ανεξάρτητα από το κατά πόσο τελικά υπήρξαν ακριβείς οι προβλέψεις του συγγραφέα –αλλού όχι, αλλού εντυπωσιακά ναι– είναι αναμφισβήτητο ότι το μανιφέστο της Πανευρώπης επηρέασε βαθύτατα την πολιτική σκέψη του 20ού αιώνα, σε σημείο που να θεωρείται από πολλούς ως ένα έργο-προπομπός της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η παρούσα έκδοση ουσιαστικά αποτελεί την πρώτη πλήρη μετάφραση του έργου στα ελληνικά, χωρίς περικοπές και αλλοιώσεις. Οι παλαιότερες εκδόσεις, εξαντλημένες από καιρό και δυσεύρετες, βασισμένες σε μια μετάφραση της δεκαετίας του 1920, παραλείπουν πολλά τμήματα του πρωτοτύπου, ενώ αλλοιώνουν και το πνεύμα του συγγραφέα, όταν δεν παρεμβαίνουν κιόλας για να «διορθώσουν» ή να προσθέσουν αυθαίρετα αναφορές σχετικές με την Ελλάδα. Θεωρούμε ότι η έκδοση του πάντα επίκαιρου αυτού έργου είναι χρήσιμη τόσο για τον ερευνητή, όσο και για τον μέσο αναγνώστη, ο οποίος μπορεί να διακρίνει τον τρόπο που κατά καιρούς χαράσσεται η πολιτική εκείνη η οποία επηρεάζει τις εξελίξεις της ιστορίας σε βάθος πολλών δεκαετιών.
Richard Coudenhove – Kalirgi (Συγγραφέας)
Ο Richard Nikolaus von Coudenhove-Kalergi (1894-1972) καταγόταν από την πλευρά τού πατέρα του από αριστοκρατική οικογένεια σχετιζόμενη με πολλά ευρωπαϊκά έθνη, ενώ η μητέρα του ήταν Γιαπωνέζα ευγενής. Το εμβληματικό βιβλίο του Pan-Europa πρωτοεκδόθηκε στην Βιέννη το 1923. Η μεγάλη απήχησή του τον ενθάρρυνε να ιδρύσει την Κίνηση της Πανευρώπης, της οποίας ηγήθηκε μέχρι τον θάνατό του. Πολλές από τις απόψεις και προβλέψεις που διατυπώνονται στα βιβλία του διατηρούν σχεδόν έναν αιώνα μετά την επικαιρότητα και την αξία τους. Ωστόσο πρέπει να παρατηρηθεί ότι το ευρύ συγγραφικό έργο αυτού του πρωτεργάτη της ευρωπαϊκής ιδέας παραμένει εν πολλοίς άγνωστο στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό.
Θαλής Ν. Καραγιαννόπουλος (Μεταφραστής)
