Πλάτων, Συμπόσιον. Τόμος Β΄

Πλάτων (Συγγραφέας)

Έλληνας φιλόσοφος και συγγραφέας (427-347 π.Χ.). Γεννήθηκε στην Αθήνα από γονείς ευγενείς. Ο πατέρας του Αρίστωνας έλεγε ότι καταγόταν από τη γενιά του Κόδρου και η μητέρα του Περικτιόνη από το Σόλωνα. Είχε δύο αδερφούς, τον Αδείμαντο και το Γλαύκωνα. Το πρώτο του όνομα ήταν Αριστοκλής. Πλάτωνας ονομάστηκε αργότερα για το ευρύ του στέρνο και το πλατύ του μέτωπο. Νέος ασχολήθηκε με την ποίηση, αλλά γρήγορα στράφηκε προς τη φιλοσοφία. Ήταν 20 χρόνων, όταν γνώρισε το Σωκράτη και έμεινε κοντά του για οκτώ ολόκληρα χρόνια, μέχρι την ώρα που ο μεγάλος δάσκαλος πέθανε (399 π.Χ.). Ο άδικος θάνατος του Σωκράτη τον έπεισε ότι η αθηναϊκή δημοκρατία είχε μεγάλα ελαττώματα και ανέλαβε το ρόλο του κοινωνικού μεταρρυθμιστή. Μετά τη θανάτωση του Σωκράτη για λίγο καιρό κατέφυγε στα Μέγαρα, κοντά στο συμμαθητή του Ευκλείδη. Ύστερα γύρισε στην Αθήνα, όπου για 10 χρόνια ασχολήθηκε με τη συγγραφή φιλοσοφικών έργων, τα οποία φέρουν τη σφραγίδα της σωκρατικής φιλοσοφίας. Στη συνέχεια ταξίδεψε στην Αίγυπτο και στην Κυρήνη, όπου σχετίστηκε με το μαθηματικό Θεόδωρο, και τέλος στον Τάραντα της Ιταλίας, όπου γνώρισε τους πυθαγόρειους, από τη φιλοσοφική σκέψη των οποίων επηρεάστηκε αποφασιστικά. Μετά πέρασε στη Σικελία. Στην αυλή του βασιλιά των Συρακουσών Διονυσίου Α΄ γνώρισε το βασιλικό γυναικάδελφο Δίωνα, με τον οποίο συνδέθηκε φιλικά. Η φιλία όμως αυτή προκάλεσε τις υποψίες του Διονυσίου για συνωμοσία, γι΄ αυτό έδιωξε τον Πλάτωνα από τη Σικελία. Στην Αίγινα κινδύνεψε να πουληθεί ως δούλος αλλά τον εξαγόρασε ο Κυρηναίος φίλος του Αννίκερης. Επιστρέφοντας στην Αθήνα άνοιξε τη φιλοσοφική σχολή του, την Ακαδημία. Η προσπάθεια όμως των δύο φίλων να προσηλυτίσουν στις ιδέες τους το νέο ηγεμόνα Διονύσιο Β΄ απέτυχαν. Για τρίτη φορά ήρθε στην αυλή των Συρακουσών το 361, με σκοπό να συμφιλιώσει το Δίωνα με το Διονύσιο. Αυτή τη φορά κινδύνεψε και η ζωή του. Τον έσωσε η επέμβαση του πυθαγόρειου Αρχύτα. Αλλά ο Δίωνας δε γλίτωσε. Δολοφονήθηκε το 353. Έτσι ο Πλάτωνας έχασε τον άνθρωπο στον οποίο στήριξε τις ελπίδες του για την επιβολή των πολιτικών του ιδεών. Από τότε ο Πλάτωνας και μέχρι το θάνατό του ασχολήθηκε με τη διδασκαλία και με τη συγγραφή έργων φιλοσοφικών. Τα έργα του Πλάτωνα είναι 36 και όλα, εκτός από την “Απολογία”, διαλογικά. Και στη συγγραφή ο φιλόσοφος μιμήθηκε τη διδασκαλία του Σωκράτη, ο οποίος δίδασκε διαλογικά. Οι διάλογοί του επιγράφονται με το όνομα κάποιου από τα διαλεγόμενα πρόσωπα, π.χ. “Τίμαιος”, “Γοργίας”, “Πρωταγόρας” κ.λπ. Τρεις μόνο διάλογοι, το “Συμπόσιο”, η “Πολιτεία” και οι “Νόμοι” τιτλοφορούνται από το περιεχόμενό τους. Σ΄ όλους τους διαλόγους τη συζήτηση διευθύνει ο Σωκράτης. Στους παλαιότερους διαλόγους διατηρεί την εικόνα του πραγματικού Σωκράτη, ενώ στους νεότερους κάτω από το πρόσωπο του δάσκαλου κρύβεται ο ίδιος ο μαθητής. Το σύνολο του πλατωνικού έργου διακρίνεται σε τρεις περιόδους με βάση τη χρονολογική σειρά: α) Περίοδος της νεότητας (400-387 π.Χ.): Σ΄ αυτήν ανήκουν: Απολογία, Κρίτων, Χαρμίδης, Πρωταγόρας, Λάχης, Ευθύφρων, Ιππίας Μείζων, Ιππίας Ελάσσων, Ίων, Λύσις. β) Περίοδος ωριμότητας (386-367 π.Χ.). Σ΄ αυτήν ανήκουν: Μενέξενος, Κρατύλος, Ευθύδημος, Γοργίας, Μένων, Παρμενίδης, Φαίδων, Φαίδρος, Πολιτεία, Συμπόσιον, Θεαίτητος. γ) Περίοδος γηρατειών (366-348 π.Χ.). Περιλαμβάνονται: Σοφιστής, Πολιτικός, Φίληβος, Κριτίας, Τίμαιος, Νόμοι, 7η επιστολή.

Ηλίας Σ. Σπυρόπουλος (Μεταφραστής)

Ο Ηλίας Σπυρόπουλος σπούδασε κλασική φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και με υποτροφία του Ι.Κ.Υ. (το 1966), στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης και την Ecole Pratique des Itautes Etudes του Παρισιού. Ανακηρύχτηκε διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Σορβόννης το 1973. Υπηρέτησε στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση επί είκοσι περίπου χρόνια, με μια πολύχρονη διακοπή, από το 1968 και μετά, οπότε απολύθηκε από το δικτατορικό καθεστώς. Με την ίδρυση του Κέντρου Εκπαιδευτικών Μελετών και Επιμορφώσεως (1976), διορίστηκε Σύμβουλος, αργότερα, (1984), Πρόεδρος του Τμήματος Μέσης Εκπαιδεύσεως και, στη συνέχεια, Πρόεδρος του αντίστοιχου τμήματος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Με τις ιδιότητες του αυτές χειρίστηκε κυρίως τα θέματα της αναμόρφωσης των προγραμμάτων, των διδακτικών βιβλίων και της μεθόδου διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών και των κειμένων νεοελληνικής λογοτεχνίας στη Μέση Εκπαίδευση, όπως και της επιμόρφωσης του διδακτικού προσωπικού της (ως συντονιστής σεμιναρίων σε πανελλήνια κλίμακα και Διευθυντής της Σχολής Επιμορφώσεως Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης – ΣΕΛΜΕ Αθηνών) και υπήρξε ο εισηγητής της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα Γυμνάσια. Διετέλεσε Πρόεδρος ή μέλος Συμβουλίων και Επιτροπών του Υπουργείου Παιδείας και εκπρόσωπός του για θέματα εκπαιδευτικού σχεδιασμού στην UNESCO, το Συμβούλιο της Ευρώπης, την Ευρωπαϊκή Οικονομική Ένωση και την Κύπρο. Το συγγραφικό έργο του Ηλία Σπυρόπουλου, εκτός από τα διδακτικά εγχειρίδια, τη συμβολή του στον εφοδιασμό των φιλολόγων με “Βιβλία του καθηγητή”, τα επιστημονικά και παιδαγωγικά του άρθρα, το Ευρετήριο του τόμου 1 – 20 του περιοδικού “Ελληνικά” (1979), αναφέρεται: α) Στη σύγχρονη σχολική πράξη, με βιβλία όπως: “Τα αρχαία ελληνικά στο Γυμνάσιο και το Λύκειο” (1980), που είχε τη συνέχειά του με μια κατάθεση της πολύχρονης εμπειρίας του ως Συμβούλου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, την τριλογία “Θητεία στον ανθρωπισμό” (1. “Το αρχαίο θέατρο στην παιδεία του σήμερα”. – 2. “Λογοτεχνία και παιδεία”. – 3. “Αρχαιοελληνικός λόγος και σύγχρονη παιδεία”, 1991 – 1992. β) Στους αρχαίους κλασσικούς: τον Πλάτωνα, (“Πλάτωνος μύθοι”, 1969, “Πλάτωνος Πρωταγόρας”, 1975) τον Σοφοκλή (“Ερμηνεία του Οιδίποδα τυράννου”, 1981) τον Ηρόδοτο (“Μακεδονία και Μακεδόνες στον Ηρόδοτο”, 1993, “Τα ερωτικά και τα αιμοσταγή του Ηροδότου”, 1998). Έργο ζωής του Ηλία Σπυρόπουλου αποτελεί η πεντάτομη έκδοση των 9 βιβλίων των “Ιστοριών” του Ηροδότου (εκτεταμένη Εισαγωγή – Αρχαίο Κείμενο – Μετάφραση – Σχόλια – Αναλυτικά Ευρετήρια, 1992 – 1998). Αλλά ο Ηλίας Σπυρόπουλος είναι κατεξοχήν αριστοφανιστής, όπως δείχνει η συγγραφική του δραστηριότητα: Η διδακτορική του διατριβή “L΄ accumulation verbale chez Aristophane”, βραβείο της Εταιρείας Γάλλων Φιλολόγων 1974, “Αριστοφάνους Ιππείς”, 1987, “Αριστοφάνης: Σάτιρα – θέατρο – ποίηση”, 1988, “Αριστοφάνους Αχαρνείς”, 1998, και άρθρα, σύμμικτα και βιβλιοκρισίες σε επιστημονικά περιοδικά και εισηγήσεις σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια. Μάλιστα, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος ανέβασε τη μετάφρασή του των Ιππέων στο Φεστιβάλ του 1989 και το Εθνικό Θέατρο τη μετάφραση των Αχαρνών στο Φεστιβάλ του 1995. Η μετάφραση αυτή βραβεύτηκε από την Ελληνική Εταιρεία Μεταφραστών Λογοτεχνίας (2002).