Ὁ Πλούταρχος φημίζεται ὄχι μόνο γιὰ τὶς μεστὲς περιεχομένου παιδαγωγικὲς προτάσεις του. Φημίζεται, καθόλου λιγώτερο, καὶ γιὰ τὸ ἀναλυτικὸ καὶ τεκμηριωτικὸ σκεπτικό του. Τὸ τελευταῖο, λόγῳ τῆς ποιότητάς του, κατανοεῖται ὡς ὑπεραξία, ὅταν συσχετισθεῖ μὲ τὸ γιατί ἡ καλλιέργεια τοῦ παιδαγωγουμένου Ρωμαίου πολίτη με τὰ νάματα τῆς κλασσικῆς μόρφωσης καθιστᾶ τὸν ἴδιο μὲν μέτοχο ἤθους και παιδείας, τὴν κοινωνία δὲ ποὺ ἀνήκει, ἄξια διάδοχο τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ.
Μετὰ τὴν ρωμαϊκὴ κατάκτηση τῆς Ἑλλάδος, τὸ 146 π.Χ., τὸ ρωμαϊκὸ ἔθνος, μέτοχο ἐκ παραδόσεως αὐστηρῶν ἀτομικῶν καὶ κοινωνικῶν ἠθῶν, ἐξαιρετικὰ δὲ ἰσχυρὸ στρατιωτικὰ καὶ πολιτικά, κατεδεικνύετο στὴν συνείδηση τῶν Ἑλλήνων καὶ κατάλληλο νὰ ἀναδεχθεῖ τὴν συνέχιση τῆς καλλιέργειας καὶ ἀνέλιξης τοῦ ἀπαράμιλλου ἑλληνικοῦ πνευματικοῦ πολιτισμοῦ.
Ἡ ἱστορικὴ συνέχεια ἔδειξε πέρα ἀμφιβολιῶν, ὅτι οἱ Ρωμαῖοι κυριολεκτικὰ ἐντρύφησαν, μὲ σεβασμὸ καὶ δημιουργικότητα, στὰ νάματα τῆς ἑλληνικῆς πνευματικότητας (φιλοσοφία, λογοτεχνία, Τέχνες) καὶ κατακτήθηκαν βιωματικὰ ἀπὸ αὐτήν. Ὅπως δὲ ὁ Ὁράτιος ἔγραψε, γιὰ νὰ μείνει στὴν αἰωνιότητα: «Graecia capta ferum victorem coepit» (Ἡ Ἑλλάς ἁλοῦσα εἷλε τὸν ἀνήμερον νικητήν).
Ὁ Πλούταρχος, ὡστόσο, ἐφιλοδόξησε καὶ κάτι πάρα πέρα: Νὰ εὐεργετήσει μέν, ἀνεβάζοντας τὸ πνευματικὸ ἐπίπεδο τῆς ρωμαϊκῆς νεολαίας καὶ ὅλης τῆς κοινωνίας μὲ ὄργανο τὴν κλασσικὴ παιδεία, ἀλλά, ἐπίσης δι’ αὐτῆς, νὰ ἀναδείξει καὶ σύνολη τὴν ρωμαϊκὴ αυτοκρατορία, σὲ μιὰ νέα ἑλληνικὴ πνευματικὴ αὐτοκρατορία. Τόσο φιλόδοξο ἦταν τὸ σκεπτικό ποὺ συνέλαβε ὁ Πλούταρχος, κάτι ποὺ καταδεικνύεται ἀπὸ τὸ περιεχόμενο τῆς ἐργογραφίας του καὶ ἀπὸ τὶς δράσεις του ὡς διαχειριστῆ δημόσιων ἀξιωμάτων.
Μὲ ἄλλα λόγια, ὁ Πλούταρχος ἔθεσε θεμέλια καὶ ἐργάσθηκε συστηματικὰ γι’ αὐτὸ πού, ἀργότερα, ἔγινε καὶ ὀνομάσθηκε «ἑλληνορρωμαϊκὸς πολιτισμός». Γι’ αὐτὸ ποὺ ὑλοποιήθηκε ὡς ἡ αὐθεντικὴ μεταλαμπάδευση καὶ μεταφορά, ἔκτοτε καὶ στὴν αἰωνιότητα, ἀφενός, τῆς ἀνυπέρβλητης ἑλληνικῆς πνευματικῆς μεγαλειότητας, καὶ ἀφετέρου τῆς ἀπαράμιλλης ρωμαϊκῆς στιβαρότητας ἠθῶν καὶ γνήσιας κοινωνίας ἀνθρώπων.
Γεράσιμος Ψυχαριώτης (Συγγραφέας)
Ὁ Γεράσιμος Ψυχαριώτης εἶναι Ὁμότιμος Καθηγητής Παιδαγωγικῆς, φιλόλογος καὶ ἱστορικός. Σπούδασε Κλασσικὴ Φιλολογία καὶ Θεολογία (καὶ εἶναι ἀριστοῦχος διδάκτωρ καὶ τῶν δύο). Σὲ ἐρευνητικὸ ἐπίπεδο, ἐργάσθηκε στὸν χῶρο τῆς Παιδαγωγικῆς καί, εἰδικώτερα, τοῦ Κλάδου τῆς Διδακτικῆς, θεωρίας καὶ πράξης, στὰ ἐπιστημονικὰ πεδία τῶν κοινωνικῶν Ἐπιστημῶν (Ἱστορία, Θεολογία, Κοινωνικὴ καὶ Πολιτικὴ Ἀγωγή, καὶ διδακτικὲς ἐφαρμογὲς τους). Ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον ἐπέδειξε, ἀφιερώνοντας πολύ χρόνο, γιὰ τὴν μελέτη καὶ ἀνάλυση γεγονότων τόσον τῆς ἑλληνικῆς ἐπιστημονικῆς Ἱστορίας, ὅσον καὶ τῆς ἑλληνικῆς Συλλογικῆς ἱστορικῆς μνήμης καὶ ἀνάλυσης τῶν παραδόσεών της. Συνεχίζει τὶς ἱστορικὲς μελέτες καὶ τὴν ἔρευνα στὸ χῶρο τῆς ἑλληνικῆς Ἱστορίας, καὶ ἰδίως τῆς περιόδου ἀπὸ τὸν 14 μ.Χ. αἰ. ἕως τὴν σύγχρονη ἐποχή, στὶς γεωγραφικὲς περιφέρειες τῶν Βαλκανίων, μὲ ἔμφαση στὸν σύγχρονο ἑλλαδικὸ χῶρο, καὶ ἐκεῖνον τῆς Μ. Ἀσίας. Δηλ. σὲ ὅλη τὴν ἱστορικο-πολιτισμικὴ καὶ γεω-κοινωνικοπολιτικὴ περιφέρεια γένεσης, ἀνάπτυξης, καὶ ἐκκίνησης τῆς ἀνάδειξης τοῦ προαιώνιου Ἑλληνισμοῦ καὶ τοῦ πολιτισμοῦ του. Ἀπὸ τὴν νεώτερη ἐργογραφία τοῦ Ψυχαριώτη ἀναφέρουμε, κατ’ ἐπιλογήν, τὶς ἑξῆς συγγραφές του: στὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα: Ἡ χριστιανικὴ ἀρετὴ τῆς διακρίσεως, (2016), Ἡ ἀγαμία καὶ ὁ γάμος τῶν κληρικῶν (2016), Συλλογικὴ ἱστορικὴ μνήμη καὶ ἐθνικὴ συνείδηση, (2020), καὶ στὴν ἀγγλικὴ γλῶσσα: Collective Memory and National Consciousness: Hardships suffered by the Hellenes due to continuous Turkish Primitivism, (2021). (Πηγή: “Άμμων Εκδοτική”, 2022)
