Ποιοί είναι αυτόχθονες;

Στο βιβλίο αυτό, ο Marcel Detienne πραγματεύεται με ανατρεπτικό τρόπο την έννοια του αυτοχθονισμού, την αντίληψη δηλαδή ότι τα πολιτικά δικαιώματα πρέπει να αναγνωρίζονται μόνο στους αυτόχθονες, στους γηγενείς μιας επικράτειας. Εφαρμόζοντας την πειραματική συγκριτική μέθοδο που πρότεινε στο βιβλίο του “Συγκρίνοντας τα μη συγκρίσιμα”, εστιάζει κυρίως σε τρία παραδείγματα: την Αθήνα και τη Θήβα των αρχαίων χρόνων και τη Γαλλία των νεότερων χρόνων. Ο αυτοχθονισμός για τον Detienne είναι μια “μυθιδεολογία”, στηρίζεται δηλαδή σε μύθους οι οποίοι διαπλέκονται με ιδεολογήματα που αφορούν τον τρόπο συγκρότησης της πολιτικής κοινότητας και οριοθέτησης της επικράτειας. Αξιοποιώντας την ανθρωπολογική προσέγγιση, φωτίζει με νέο τρόπο πασίγνωστους αρχαιοελληνικούς μύθους, όπως το μύθο για την πάλη της Αθηνάς με τον Ποσειδώνα με έπαθλο την Αθήνα, ή τους μύθους του θηβαϊκού κύκλου. Στην περίπτωση της Γαλλίας πάλι ο αυτοχθονισμός συνδέεται με ορισμένες εκφάνσεις της σύγχρονης εθνικής ιδεολογίας. Παράλληλα ο Detienne επισημαίνει τα στοιχεία που συγκροτούν κάθε φορά τη “μυθιδεολογία” του αυτοχθονισμού: η καταγωγή, η ιστορία, το αίμα, οι ρίζες, η γη και οι νεκροί. Ο αυτοχθονισμός τελικά αναδεικνύεται ως ένας ακόμα τρόπος φαντασιακής συγκρότησης της πολιτικής κοινότητας.