Ποιοι οι φίλοι. Η ομορφάσχημη. Το ενύπνιο

ποίοι οι φίλοι. Το θέμα της φιλίας αποτελεί βασικό αφηγηματικό άξονα στο έργο του Καχτίτση, αλλά και μία ουσιαστική συνιστώσα του βίου του. Στο αφήγημα αυτό, στο οποίο και υποδηλώνεται ο επιστολιμαίος του χαρακτήρας, ο Καχτίτσης περιγράφει υποτίθεται έναν φίλον, και δη αποσκιρτήσαντα, στην πραγματικότητα επιχειρεί μια πρώτη οργάνωση του δικού του, βιωματικού και συγγραφικού χώρου. η ομορφάσχημη. Στο δεύτερο αυτό πεζογράφημα του Καχτίτση, ο εν παρενθέσει χαρακτηρισμός “άσκηση” και η αφιέρωση “στον δάσκαλό μου και φίλο Ν.Γ. Πεντζίκη”, προσδιορίζουν εν πολλοίς και τα όρια του αφηγηματικού του λόγου. Σαφώς επηρεασμένος από τον εσωτερικό μονόλογο, ο Καχτίτσης επιχειρεί να διηγηθεί σε πρώτο πρόσωπο, την ιστορία μιας νεαράς εβραίας, αυστριακής καταγωγής, της Γερτρούδης Στερν, που συλλαμβάνεται μεν, αλλά διασώζεται και καταφεύγει στη Βιέννη, όπου και εκδίδεται σε κάποιο δωμάτιο ξενοδοχείου. το ενύπνιο. Κορυφαίο πεζογράφημα του Καχτίτση, στο οποίο μία θαυμαστή συγγραφική οικονομία λειτουργεί στον εξαιρετικά βραχύ χώρο των 26, μόλις, σελίδων. Δανειζόμενος το προσωπείο ενός φίλου, ο οποίος αφηγείται (δήθεν) ένα μεσημβρινό ενύπνιο, ο συγγραφέας καταφέρνει να δημιουργήσει μια αριστουργηματική ατμόσφαιρα, όπου ο χώρος, οι λέξεις, οι φράσεις, οι παύσεις, η ζέστη, η σιωπή κ.ά. λειτουργούν με τόση ενάργεια, ώστε υπερβαίνουν κατά πολύ τα συνήθη όρια ενός αφηγήματος.

Νίκος Καχτίτσης (Συγγραφέας)

Νίκος Καχτίτσης (1926-1970). Ο Νίκος Καχτίτσης γεννήθηκε στη Γαστούνη της Ηλείας, γιος σιδηροδρομικού υπαλλήλου. Τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια πέρασε στη Μανωλάδα και την Πάτρα. Ασχολήθηκε από νεαρή ηλικία με την εκμάθηση ξένων γλωσσών και κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας υπηρέτησε ως αξιωματικός διερμηνέας. Από το 1952 ως το 1954 έζησε στο Καμερούν, συνεργαζόμενος με την Αθηναϊκή εφημερίδα Ελευθερία ως ανταποκριτής και συνέχισε κατόπιν τα ταξίδια του σε Αφρική και Ευρώπη ως το 1956, οπότε εγκαταστάθηκε στο Μόντρεαλ του Καναδά, όπου εργάστηκε ως διερμηνέας σε δικαστήρια και ως καθηγητής αγγλικών και γαλλικών, παντρεύτηκε και απέκτησε ένα γιο. Το 1970 προσβλήθηκε από οξεία λευχαιμία, αρρώστια που τον οδήγησε στο θάνατο τον ίδιο χρόνο. Είχε προλάβει να επιστρέψει στην Πάτρα, όπου και τάφηκε σε οικογενειακό του τάφο. Από τα μαθητικά του χρόνια στην Πάτρα στράφηκε με ενδιαφέρον προς το γράψιμο και την τυπογραφία και εξέδωσε τα χειρόγραφα μαθητικά περιοδικά Η Μέλισσα, Η Ουλή, Ρίψασπις, Ο Λωτός, Η Σάλπιγξ, Η εικονογραφημένη Γάνδη και Η πολιορκημένη Γάνδη. Την πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία πραγματοποίησε το 1947 με τη δημοσίευση του αφηγήματος Ο θάνατος του Κροκεβιλέ στο περιοδικό του Πύργου Βωμός. Ακολούθησαν δημοσιεύσεις νεανικών κειμένων του σε περιοδικά όπως ο Ρυθμός (Πατρών), Ο νέος άνθρωπος (Πατρών) και η Διάπλασις των Παίδων. Από το 1959, και ενώ ζούσε στον Καναδά, δημοσίευσε αφηγήματα στο περιοδικό Διαγώνιος της Θεσσαλονίκης. Ακολούθησαν εκδόσεις πεζογραφημάτων του στη Θεσσαλονίκη και τον Πύργο, πάντα σε περιορισμένα αντίτυπα και το 1967 εξέδωσε, στο τυπογραφείο που είχε στήσει στο σπίτι του στον Καναδά, το μυθιστόρημά του Ο ήρωας της Γάνδης. Εκεί πραγματοποίησε εξέδωσε έργα φίλων του, τη νεανική ποιητική συλλογή του Vulnerable Point 1949 και τα δύο τεύχη του περιοδικού Ο παλίμψηστος. Επανεκδόσεις έργων του έγιναν μετά το θάνατό του από τους εκδοτικούς οίκους Κέδρος και Στιγμή. Το πεζογραφικό έργο του Νίκου Καχτίτση απηχεί την βαθιά επίδραση που δέχτηκε από τα ρεύματα του ευρωπαϊκού αισθητισμού και συμβολισμού και από συγγραφείς όπως ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, ο Τζέημς Τζόυς, ο Χάινριχ Φον Κλάιστ, ο Γκιγιώμ Απολλιναίρ, η Βιρτζίνια Γουλφ και άλλοι, καθώς επίσης τη στενή σχέση που τον συνέδεε με τη μεταπολεμική πεζογραφική παραγωγή της Θεσσαλονίκης, κυρίως με τη λεγόμενη σχολή του εσωτερικού μονολόγου (Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Γιώργος Δέλιος κ.α.). Η γραφή του επιδιώκει την αναγωγή της πραγματικότητας στο επίπεδο του Μύθου, κυρίως μέσω της καταλυτικής παρουσίας της μνήμης και της γλώσσας του, που στρέφεται συχνά προς το παρελθόν και αγγίζει κάποτε δομικά τα όρια της εκζήτησης. Πρέπει τέλος να σημειωθεί η ιδιάζουσα θέση που κατέχει η επιστολογραφία του Νίκου Καχτίτση στο σύνολο του λογοτεχνικού έργου του. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία βλ. Δόξας Τάκης, «Καχτίτσης Νίκος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας8. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Ζήρας Αλεξ., «Καχτίτσης Νίκος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό4. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985 και Παπαδημητρακόπουλος Η.Χ., «Νίκος Καχτίτσης», Η μεταπολεμική πεζογραφία · Από τον πόλεμο του ʼ40 ως τη δικτατορία του ʼ67Δ΄, σ.8-28. Αθήνα, Σοκόλης, 1988. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).