Πρωτοχρονιάτικα και άλλα διηγήματα

Τα διηγήματα της Πρωτοχρονιάς, όπως και όλα τα εορταστικά διηγήματα του Παπαδιαμάντη -των Χριστουγέννων, των Φώτων, της Λαμπρής- είναι μια ευκαιρία για το συγγραφέα να αντλήσει από τον κόσμο των θρησκευτικών του αναμνήσεων, με την κατανυκτική συνείδηση “ενός παπαδόπαιδου γεμάτου θύμησες και ενός συγγραφέα γεμάτου πίστη”. Μέσα από αυτά, το “Γουτού Γουπατού”, το “Σημαδιακό”, την “Ντελησυφέρω”, τα “Λιμανάκια” και άλλα, εορταστικός, πανηγυριστής, θρησκευόμενος, μαζί με τους απλοϊκούς και ανυποψίαστους συντοπίτες του, που στέκουν πάντα ανάμεσα στη φύση, μας απεικονίζει ανάγλυφα την εποχή του και τους ανθρώπους της: ανέμελα παιδιά, ψαράδες και μαυρομαντιλούσες, ορφανά και ταβερνομπακάληδες, ξωμάχους, θαλασσινούς και πονεμένες φτωχομάνες. Στους γιαλούς ή στα σοκάκια της Σκιάθου, στις εκκλησιές ή στη μανία της θάλασσας, στα γραφικά ξωκλήσια, παντού αναζητεί τον Άνθρωπο. Και παντού υπάρχει διάχυτη η απλότητα, η ομορφιά και η καλοσύνη.

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (Συγγραφέας)

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης γεννήθηκε στη Σκιάθο στις 3 Μαρτίου του 1851 και ήταν γιος του ιερέα Αδαμάντιου Εμμανουήλ και της Αγγελικής κόρης Αλεξ. Μωραϊτίδη. Τελείωσε το δημοτικό και τις δύο πρώτες τάξεις του ελληνικού σχολείου στη Σκιάθο. Φοίτησε σε σχολείο της Σκοπέλου, του Πειραιά και τελικά πήρε απολυτήριο Γυμνασίου από το Βαρβάκειο το 1874. Το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου, γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ΄ όπου όμως ποτέ δεν αποφοίτησε, ενώ γράφει το πρώτο λυρικό του ποίημα για τη μητέρα του. Έμαθε αγγλικά και γαλλικά μόνος του. Για να ζήσει έκανε ιδιαίτερα μαθήματα και δημοσίευε κείμενα και μεταφράσεις στις εφημερίδες. Τον Ιούλιο του 1872 ακολούθησε το μοναχό Νήφωνα στο Άγιο Όρος, όπου έμεινε μερικούς μήνες, αλλά διαπίστωσε ότι δεν του ταίριαζε το μοναχικό σχήμα. Ωστόσο δεν έλειπε ποτέ από τον κυριακάτικο εκκλησιασμό στον Άγιο Ελισσαίο στο Μοναστηράκι, όπου έψελνε ως δεξιός ψάλτης. Το 1879 δημοσιεύει το μυθιστόρημα η “Μετανάστις” στην εφημερίδα “Νεόλογος”. Το 1882 άρχισε να δημοσιεύει το μυθιστόρημά του “Οι έμποροι των Εθνών” στην εφημερίδα “Μη χάνεσαι”. Το 1884 άρχισε να δημοσιεύει στην “Ακρόπολη” το μυθιστόρημά του “Γυφτοπούλα”, όπου από το 1892 ως το 1897 εργάζεται ως τακτικός συνεργάτης. Από το 1902 ως το 1904 μένει στη Σκιάθο απ΄ όπου δημοσιεύει τη “Φόνισσα”. Το έργο του περιλαμβάνει περίπου 180 διηγήματα και νουβέλες που αναφέρονται στις φτωχές τάξεις της Αθήνας και της Σκιάθου και ελάχιστα ποιήματα θρησκευτικού περιεχομένου. Στις 13 Μαρτίου 1908 γιορτάζεται στον “Παρνασσό” η 25ετηρίδα του στα ελληνικά γράμματα, υπό την προστασία της πριγκίπισσας Μαρίας Βοναπάρτη. Αμέσως μετά επιστρέφει στην πατρίδα του όπου και μένει ως το τέλος της ζωής του. Πεθαίνει το ξημέρωμα της 3ης Ιανουαρίου του 1911 από πνευμονία.

 

Σπύρος Γούσης (Εικονογράφος)

Γεννήθηκε στον Πειραιά. Ζει στην Αθήνα και εργάζεται ως αρχιτέκτονας. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο το 1991. Το 1995 έκανε την πρώτη του εικονογράφηση για το βιβλίο του Ι. Δ. Ιωαννίδη “Το κορίτσι με τις δύο μητέρες”. Από τότε έχει εικονογραφήσει πάνω από ογδόντα βιβλία, κυρίως λογοτεχνικά και εκπαιδευτικά, για εκδοτικούς οίκους στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Το 1997 συμμετείχε στο Artist-Illustrators Forum στο Λονδίνο. Το 2001 συμμετείχε στην έκθεση Ελλήνων εικονογράφων παιδικού βιβλίου που διοργάνωσε το Ε.ΚΕ.ΒΙ. στη Φρανκφούρτη, στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου. Επίσης ήταν μέλος τπς εικονογραφικής ομάδας του εκπαιδευτικού προγράμματος του ΑΘΗΝΑ 2004.

 

Ελπίς Μ. Σκαρδάση – Διονυσίου (Επιμέλεια)