Πως να κάνουμε πράγματα με τις λέξεις

Ο Ώστιν ανέλυσε πρώτος, στο How to do things with words, ένα κλασικό βιβλίο της φιλοσοφίας του εικοστού αιώνα, την πρακτική διάσταση του ίδιου του λόγου -τους λόγους που οι ίδιοι είναι έργα. Όταν υποσχόμαστε, όταν ορκιζόμαστε, όταν διατάσσουμε, προειδοποιούμε, στοιχηματίζουμε… δεν περιγράφουμε αλλά πράττουμε, δεν αποτυπώνουμε ένα πράγμα, αληθώς ή ψευδώς, αλλά κάνουμε, παράγουμε ένα πράγμα, εύστοχα ή άστοχα. Η παρούσα σχολιασμένη μετάφραση αποτελεί ένα είδος άθλου όσον αφορά τη μεταφορά στα ελληνικά αναλύσεων της αγγλικής καθομιλουμένης -δεδομένου μάλιστα ότι την ανάλυση της καθημερινής γλώσσας θεωρούσε ο Ώστιν απαραίτητο έργο της φιλοσοφίας- αλλά και όσον αφορά την απόδοση μιας σειράς νεότευκτων όρων. Όπως δείχνει και το εκτενές επίμετρο του Χάρη Χρόνη, αυτό το βιβλίο καταγράφει ταυτόχρονα μια υποδειγματική μεθοδική διαδικασία. Εφόσον η επιτελεστική διάσταση δεν μπορεί εν τέλει να απομονωθεί από την διαπιστωτική, ο Ώστιν προσφεύγει στην τριχοτόμηση λεκτικό-ενδολεκτικό-περιλεκτικό, προχωρώντας έτσι σε μια καλά θεμελιωμένη “αλλαγή παραδείγματος”, η οποία δεν καταργεί το αρχικό πλαίσιο, αλλά το εντάσσει σε ένα άλλο ευρύτερο, κάτι που θα μπορούσε να ιδωθεί ως πρότυπο για την ορθολογική αλλαγή εννοιολογικών πλαισίων γενικά.