Τώρα τό ἔχεις καταλάβει: μόνο ἄν κάνεις τή ζωή σου μυθιστόρημα κοιτάζοντας τόν ἄλλον σάν νά ᾿τανε ὁ ἑαυτός σου καί τόν ἑαυτό σου σάν νά ἦταν ἄλλος, ἀνακαλύπτεις τή σκληρή ἀλήθεια τῆς ζωῆς σου. Ναί, εἶναι παράξενο, μά τώρα πιά τό ξέρεις: μόνο ἄν δεῖς τή ζωή σάν μυθιστόρημα, ἀγγίζεις τόν κρυφό πυρήνα τῆς ζωῆς.
Νά τί ἀποκαλύπτει, ὅσο γράφεται, τοῦτο τό βιβλίο στόν συγγραφέα του. Ἕνα πρωτότυπο βιβλίο, γιατί, ἐνῶ ξεκινάει ὡς αὐτοβιογραφία, μεταμορφώνεται ἐξαρχῆς σέ μυθιστόρημα, καθώς ὁ ἀφηγητής σχηματίζει μέ τόν πρόωρα χαμένο ἀδερφό του ἕνα διπλό μυθικό σῶμα – τό Δίκωλον. Ἔτσι, ἡ ἀφήγηση καταδύεται στή συλλογική μνήμη μιᾶς οἰκογένειας καί μιᾶς χώρας, χτίζοντας τό βιβλίο πάνω σ’ ἕνα θεμελιακό θέμα –τό Ἴδιο καί τό Ἄλλο– σέ ἀναρίθμητες παραλλαγές: ζωή καί θάνατος, νεκρός καί ζωντανός, ἐγώ καί ο ἄλλος, μέσα καί ἔξω, σπίτι καί πόλη, οἰκογένεια καί κόσμος, ἐδῶ καί ἐκεῖ, παρόν καί παρελθόν, μύθος καί ἱστορία. Ἐμβληματικό παράδειγμα: ἡ Ἑλλάδα καί ἡ Εὐρώπη, ἰδωμένες στήν ἀναγκαία ὅσο καί αντιφατική τους σχέση, μέσ᾿ ἀπό τήν ὁποία ὁ ἀναγνώστης θά ἀναγνωρίσει βασικές ὄψεις τῆς Ἱστορίας τοῦ εἰκοστοῦ αἰώνα, ἀλλά καί τόν μύθο τους, ὅπως τόν βιώνουν οἱ ἥρωες. Καί, στό βάθος τῆς εἰκόνας, τά μεγάλα ὑπαρξιακά- ὀντολογικά ἐρωτήματα πού μᾶς βασανίζουν ὅλους – ἥρωες, συγγραφέα και ἀναγνώστη: Ποιός εἶμαι; Ποιό εἶναι τό σύμπαν μέσα στό ὁποῖο ἀναδύθηκα; Καί πῶς μπορῶ νά μοιραστῶ μέ τόν ἄλλον ἄνθρωπο τό σύμπαν πού κρύβω μέσα μου; Δέν εἶναι τυχαῖο ὅτι τό βιβλίο, πού ἀρχίζει μέ τήν τραγική ἀπουσία-παρουσία ἑνός νεκροῦ, τελειώνει μέ τή γέννηση τοῦ ἔρωτα – ἄρα μέ τήν κατάφαση στή ζωή.
Γιάννης Κιουρτσάκης (Συγγραφέας)
Ο Γιάννης Κιουρτσάκης γεννήθηκε το 1941 στην Αθήνα και σπούδασε νομικά στο Παρίσι. Το 1986 τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου, το 1996 με το Βραβείο Μυθιστορήματος του περιοδικού «Διαβάζω» και το 2010 με το Βραβείο Λογοτεχνικού Δοκιμίου-Μελέτης του περιοδικού «Διαβάζω».
Ερευνητικό, δοκιμιακό ή μυθιστορηματικό, ολόκληρο το έργο του Γιάννη Κιουρτσάκη, όπως αποκρυσταλλώνεται με τον χρόνο, είναι ένας διαρκής διάλογος: με τους δασκάλους του, τους φίλους του, τον αναγνώστη, με την ελληνική λαϊκή παράδοση και τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, με τους αγαπημένους του νεκρούς, τις νεότερες γενιές και τους αγέννητους, με τον ίδιο του τον εαυτό.
Πίσω από την ποικιλία των θεμάτων υπάρχουν τρεις σταθεροί άξονες: η ταυτότητα, ατομική ή συλλογική, ως αναπόφευκτη σχέση με τους άλλους, η δημιουργία, ως μοναδικό θεμέλιο ενός ζωντανού πολιτισμού, η αναζήτηση μιας ανθρώπινης ζωής στους δύσκολους καιρούς.
(Πηγή: “Εκδόσεις Πατάκη”, 2021)
