Σημειωματάρια 1936-1947

Μυθιστορηματικός είναι ο τρόπος με τον οποίο ήρθαν στο φως τα Σημειωματάρια του Βικτόρ Σερζ το 2010 σε ένα χωριό του Μεξικού: εκατοντάδες σελίδες δεμένες με σπάγκο μέσα σε ένα χαρτοκιβώτιο, οι οποίες για περίπου εξήντα χρόνια είχαν μείνει ανέγγιχτες. Μέσα από τις ημερολογιακές εγγραφές προβάλλουν με απαράμιλλη ζωντάνια ο άνθρωπος, ο επαναστάτης, ο συγγραφέας Βικτόρ Σερζ, οι σκέψεις, οι εμπειρίες, οι πλάνες και οι ελπίδες του. Πάντα με φόντο τις μεγάλες αναμετρήσεις και ιστορικές καμπές του 20ού αιώνα, από την Οκτωβριανή Επανάσταση μέχρι την ήττα του ναζισμού. «Ανυποχώρητα ρεαλιστής», ο Βικτόρ Σερζ μιλά για όλα: για τη συμπόρευσή του με τον Τρότσκι και τις μετέπειτα διαφωνίες του, για την ασθένεια του σεχταρισμού, για το πώς βλέπει το μεταπολεμικό τοπίο. Μιλά για το Μεξικό, τα ηφαίστεια, τους κάκτους, την αρχιτεκτονική, τη ζωγραφική, τις λαϊκές γιορτές, καθώς και για προσωπικότητες που γνώρισε, από τον Λένιν και τον Ντζερζίνσκι μέχρι τον Αντρέ Ζιντ, τον Αντουάν ντε Σεντ-Εξυπερί, τον Μπρετόν και τον Λεβί-Στρος. Μιλά για την ανάγκη επαναφοράς των δημοκρατικών ελευθεριών θεωρώντας τες ως την «προϋπόθεση για την αναγέννηση των εργατικών και σοσιαλιστικών κινημάτων» και υποστηρίζει ότι «ο σοσιαλισμός πρέπει να απορρίψει την ιδέα περί δικτατορίας και ηγεμονίας των εργατών και να εκπροσωπήσει τον τεράστιο αριθμό των ανθρώπων στους οποίους επωάζεται μια σοσιαλιστικών τάσεων συνείδηση, έστω θολή και χωρίς δογματική ορολογία». Τα Σημειωματάρια δεν είναι ένα ρέκβιεμ για τις ηττημένες επαναστάσεις αλλά μια διακήρυξη πίστης στο μέλλον: «Λέω ότι ηττηθήκαμε μόνο με την έννοια των μαχητών μιας μεγάλης στρατιάς που έχει τον χρόνο με το μέρος της· ότι δεν πρέπει να νιώθουμε ηττημένοι, αλλά να διατηρήσουμε τη νίκη στην ψυχή μας, ότι στα χέρια μας κρατάμε ένα μη προβλέψιμο μέλλον και ότι έχουμε αποδείξει την ικανότητά μας να αντιμετωπίζουμε τα πάντα, να αντέχουμε τα πάντα και να πετυχαίνουμε τα πάντα».

Victor Serge (Συγγραφέας)

 

Μαριάννα Τζιαντζή (Μεταφραστής)