Σουλιώτες

Μάνη και Σούλι, στα προεπαναστατικά χρόνια, στάθηκαν δυο εθνικές εστίες καρτερίας και τόλμης, όπου “το ποθούμενον” -η αναμενόμενη ανεξαρτησία- καταυγάστηκε με ένθεο φώς. Η περίπτωση της σουλιώτικης πολιτείας είναι ιδιαίτερα συγκινητική. Όχι μόνο γιατί την επέστεψε το δράμα του Ζαλόγγου, που ολοκληρώθηκε με την τραγωδία του Σέλτσου. Αλλά γιατί διαιώνισε και διαφύλαξε μορφές και χαρακτηριστικά της ελληνικής διάρκειας. στην πολιτική της οργάνωση διατηρήθηκε το πνεύμα της Σπάρτης, οι αρχές της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, το Δίκαιο των Βυζαντινών. Διατηρήθηκε η αίσθηση της ιστορικής συνέχειας, ότι οι βυζαντινές ελπίδες μεταφέρθηκαν στα σουλιώτικα όπλα, αίσθηση που δουλεύτηκε σιγά-σιγά και γενικεύτηκε σε κοινή συνείδηση του ελληνισμού. Μιχαήλ Περάνθης, 1969