Στην ομορφιά που δημιουργούν οι άλλοι

Η μεταπολεμική πολωνική ποίηση έχει να επιδείξει τρεις κορυφαίους ποιητές: τον Τσέσλαβ Μίλος, τη Βισουάβα Σιμπόρσκα και τον Ζμπίγκνιεφ Χέρμπερτ. Ο Άνταμ Ζαγκαγιέφσκι θεωρείται δικαίως ο άξιος διάδοχός τους και μέχρι τον θάνατό του το 2021 ήταν ο σημαντικότερος ποιητής της χώρας του και ένας από τους πιο αναγνωρισμένους διεθνώς. Ανήκε στην περίφημη γενιά του ’68, η οποία αντιτάχθηκε στην κομμουνιστική κυβέρνηση της χώρας και στην υποτελή εξάρτηση από τη Σοβιετική Ένωση. Σπούδασε ψυχολογία και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Κρακοβίας και από το 1982 αναγκάστηκε ως αντιφρονών να ζήσει για χρόνια στο Βερολίνο και στο Παρίσι. Δίδαξε σε πολλά πανεπιστήμια των Ηνωμένων Πολιτειών. Επέστρεψε στην Πολωνία το 2002 και έζησε στην Κρακοβία ως τον θάνατό του. Βιβλία του έχουν μεταφραστεί και εκδοθεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και στις ΗΠΑ. Έχει αποσπάσει πλήθος βραβείων και διακρίσεων, μεταξύ των οποίων το Διεθνές Βραβείο Λογοτεχνίας Neustadt 2004, το Ευρωπαϊκό Βραβείο Ποίησης 2010, το Διεθνές Βραβείο Ποίησης Zhongkun 2013, καθώς και το Prix de la Liberté. Η ποίησή του, στοχαστική και στιβαρή, ειρωνική και αυτοσαρκαστική, γραμμένη σε γλώσσα καθαρή και ανεπιτήδευτη, μιλάει για την ευθραυστότητα της ύπαρξης, για την ανάγκη οι άνθρωποι να υπερασπιστούν τις βασικές εκείνες αξίες, χωρίς τις οποίες η ζωή χάνει το βαθύτερό της νόημα. Μόνο στην ομορφιά που δημιουργούν οι άλλοι υπάρχει παρηγοριά, στη μουσική των άλλων και στα ποιήματα των άλλων. Μόνο στους άλλους βρίσκεις τη λύτρωση, ακόμα κι αν η μοναξιά έχει τη γεύση του όπιου. Οι άλλοι δεν είναι η κόλαση, αν τους δεις το πρωί, με τα μέτωπά τους αγνά, πλυμένα από τα όνειρα. Γι’ αυτό επί ώρες αναρωτιέμαι ποια λέξη να χρησιμοποιήσω, «αυτός» ή «εσύ». Κάθε «αυτός» είναι μια προδοσία ενός «εσύ», αλλά σε αντάλλαγμα το ποίημα κάποιου άλλου προσφέρει την ακρίβεια ενός νηφάλιου διαλόγου.

Adam Zagajewski (Συγγραφέας)

Ο Άνταμ Ζαγκαγιέφσκι (1945-2021) γεννήθηκε στη Λεόπολη (σημερινό Λβοφ της Ουκρανίας) και μεγάλωσε στην πόλη Γκλίβιτσε της Πολωνίας. Το 1963 μετοίκησε στην Κρακοβία όπου σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Γιάγκελλον. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 έδρασε ως αντικαθεστωτικός και συμμετείχε στο αντιπολιτευτικό λογοτεχνικό κίνημα. Το 1979 έλαβε υποτροφία από το διεθνές Kunstlerprogramm του Βερολίνου και πέρασε δύο χρόνια σε αυτή την πόλη. Από το 1982 έζησε στο Παρίσι και το 2002 επέστρεψε στην Κρακοβία. Την άνοιξη του 1988 άρχισε να διδάσκει για ένα εξάμηνο ανά έτος στο πρόγραμμα Δημιουργικής Γραφής του Πανεπιστημίου του Χιούστον. Το 2007 έγινε μέλος της Επιτροπής Κοινωνικής Σκέψης του Πανεπιστήμιου του Σικάγου, όπου δίδασκε λογοτεχνία για ένα τετράμηνο τον χρόνο. Έχει τιμηθεί με πολλές σημαντικές διακρίσεις όπως το Neustadt Prize (2004), το Ευρωπαϊκό Βραβείο Ποίησης του ιδρύματος Cassamarca (2010), το κινεζικό Βραβείο Ποίησης Zhongkun (2014) κ.ά. Το 2010 προτάθηκε για το βραβείο Νόμπελ. Ήταν αντεπιστέλλον μέλος του ελληνικού Κύκλου Ποιητών. Έχει δημοσιεύσει αρκετές ποιητικές συλλογές και συλλογές δοκιμίων.

 

Χάρης Βλαβιανός (Μεταφραστής)

O Χάρης Βλαβιανός γεννήθηκε στη Ρώµη το 1957. Σπούδασε Οικονοµικά και Φιλοσοφία στο Πανεπιστήµιο του Μπρίστολ και Πολιτική Θεωρία και Ιστορία στο Πανεπιστήµιο της Οξφόρδης.
Έχει εκδώσει δώδεκα ποιητικές συλλογές, και η Αυτοπροσωπογραφία του λευκού (2019) απέσπασε το Βραβείο του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη – Ακαδημία Αθηνών, το Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2019, το βραβείο του λογοτεχνικού περιοδικού «Ο Αναγνώστης» και το βραβείο Public (Κατηγορία «Σύγχρονη Ελληνική Ποίηση»). Ποιήµατά του έχουν µεταφραστεί σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες και έργα του έχουν εκδοθεί στην Αγγλία, στη Γαλλία, στη Γερµανία, στη Σουηδία, στην Ολλανδία, στην Ιρλανδία και στην Ισπανία. Επίσης, έχει εκδώσει τέσσερις συλλογές δοκιµίων. Το 2015 εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημα µε τίτλο Το αίµα νερό. Έχει µεταφράσει έργα κορυφαίων Αµερικανών και Ευρωπαίων ποιητών, όπως των: Walt Whitman, Εzra Pound, William Blake, John Ashbery, Zbigniew Herbert, Fernando Pessoa, e.e. cummings, Michael Longley, Wallace Stevens και Anne Carson. Έχει μεταφράσει τα Τέσσερα Κουαρτέτα του T.S. Eliot (Εκδ. Πατάκη, 2013, δίγλωσση έκδοση), σύνθεση εµβληµατική στην ιστορία της λογοτεχνίας. Διευθύνει το περιοδικό Ποιητική (εξαμηνιαίο περιοδικό για την τέχνη της ποίησης, που εκδίδουν οι Εκδόσεις Πατάκη), το οποίο το 2018 απέσπασε από τη Διεύθυνση Γραμμάτων του Υπουργείου Πολιτισμού τιμητική διάκριση στο πλαίσιο των Κρατικών Βραβείων 2019. Το 2020 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Πατάκη Η άγονη γη (Δίγλωσση έκδοση), του Τ.Σ. ΕΛΙΟΤ, σε εισαγωγή, μετάφραση και σημειώσεις του Χάρη Βλαβιανού.
Διδάσκει ιστορία και πολιτική θεωρία στο Αµερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος.

(Πηγή: “Εκδόσεις Πατάκη”, 2022)