Σχέδιο διαφυγής

Ο Αδόλφο Μπιόυ Κασάρες διερευνά εδώ τη φύση του εγκλεισμού, τις έννοιες της επιτήρησης και της τιμωρίας, τις επιπτώσεις της πειθαρχικής εξουσίας πάνω στα σώματα των φυλακισμένων. Πολύ πριν από την ιδιοφυή ανάλυση των σωφρονιστικών συστημάτων που επιχείρησε ο Μισέλ Φουκό, ο Αργεντινός συγγραφέας μιλάει για τη “βιο-εξουσία” που ασκεί ο τιμωρός πάνω στον τιμωρημένο, αναλύει την εξίσωση καταναγκασμού και υποταγής, αναδεικνύει την παρανοϊκή διάσταση της δίψας για χειραγώγηση. Όμως πηγαίνει ακόμη μακρύτερα. Η ιδέα που βλαστάνει στο διαταραγμένο νου του κυβερνήτη Καστέλ -απόλυτου εξουσιαστή των νήσων όπου εκτυλίσσεται η ιστορία και των καταδίκων που έχουν εκτοπιστεί εκεί- είναι να παρέμβει στους εγκεφάλους ορισμένων ειδικά επιλεγμένων φυλακισμένων, με σκοπό να αλλοιώσει τις αισθήσεις τους και μαζί τον τρόπο με τον οποίο τα πειραματόζωά του αυτά αντιλαμβάνονται τον κόσμο. Καθώς ο Καστέλ, σε μια φυλακή που θυμίζει το “Πανοπτικόν” του Μπένθαμ, αμφισβητεί στην πράξη την αντιστοιχία αισθητηριακής πρόσληψης και πραγματικού κόσμου, ο συγγραφέας παρακολουθεί τα παρανοϊκά οράματα του ήρωά του μέσα από τα μάτια του νεαρού υποπλοιάρχου Ανρί, που κάποια κακή μοίρα έχει ξεβράσει στην αποικία. Μπλέκοντας πραγματικότητα και φαντασία, φιλοσοφικό στοχασμό και μυθική σκέψη, μεταφυσική αγωνία και περιπετειώδη πλοκή, ο Κασάρες μας δίνει μια εφιαλτική αλλά εξαιρετικά συναρπαστική αλληγορία.