Σχέσεις ΚΚΕ και Διεθνούς Κομμουνιστικού Κέντρου

Σκληρά μαχόμενη και αιμάσσουσα, η Ελλάδα αντιμετώπισε, επιτυχώς και νικηφόρα, την ιταλική επιδρομή το χειμώνα του 1940-41. Την άνοιξη του 1941, πολέμησε και εναντίον της καθόδου των χιτλερικών στρατιών στα Βαλκάνια και στην Κρήτη. Αντιστάθηκε στις δυνάμεις του Άξονα περισσότερο, συνολικά, χρόνο, απ’ όσο άντεξαν μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες. Τελικά, ηττηθήκαμε. Επί τέσσερα, σχεδόν, χρόνια η χώρα “ήλοις προσηλώθη” στην τριπλή κατοχή. Ο λαός της όμως δεν συμβιβάστηκε. Πριν απ’ όλα, “οι νέοι με τα πρησμένα πόδια/που τους έλεγαν αλήτες”. Και ακολούθησε η εκτίναξη ενός μεγαλειώδους, από τα πιο επιβλητικά στην Ευρώπη, αντιστασιακού κινήματος. Συντριπτικά κυρίαρχο σε αυτό το ΕΑΜ και ψυχή του, οι κομμουνιστές. Με την απελευθέρωση, ωστόσο, τρεις-τέσσερις μήνες άρκεσαν για να έρθουν όλα τα πάνω-κάτω στη μετακατοχική Ελλάδα. Οι παράγοντες που συντέλεσαν στην πλήρη αυτή ανατροπή -μοναδική, σχεδόν, στην Ευρώπη ιδιομορφία- ήσαν πολλοί. Όλοι πρέπει να ληφθούν υπόψη για την ερμηνεία της. Ο καθένας ξεχωριστά και στο σύνολό τους, στις μεταξύ τους διαπλοκές. Χρειάζεται, επομένως, να μελετηθούν και ο διεθνής των τότε συμμάχων ανταγωνισμός και οι επιπτώσεις που αυτός είχε στον ελλαδικό χώρο. Και άμεσα, και μέσω των δεσμεύσεων και εξαρτήσεων των εγχώριων πολιτικών δυνάμεων προς τα διεθνή κέντρα αναφοράς του. Για το ένα από τα δυο “στρατόπεδα”, που, μετά την απελευθέρωση, αντιμάχονταν περί την εξουσία στην Ελλάδα -το Εαμικό, δηλαδή, και το κομμουνιστικό κίνημα-, όπως και για την παρέμβαση του δικού του κέντρου αναφοράς (της Μόσχας) στη διαμάχη, γίνεται λόγος στο βιβλίο αυτό. Ο αναγνώστης, ειδικότερα, έχει στα χέρια του τεκμηριωμένη ανάλυση και ιστόρηση των σχέσεων του ΚΚΕ με τη Διεθνή και τους θεσμούς που τη διαδέχθηκαν, με το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα και το “κέντρο” του. Ένα βιβλίο που συνεισφέρει σε αυτογνωσία και μνήμη.

Γρηγόρης Κ. Φαράκος (Συγγραφέας)

Ο Γρηγόρης Φαράκος (1923-2007) γεννήθηκε στο Ναύπλιο. Σπούδασε στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο και τελείωσε Μηχανολόγος-Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, το 1946. Μεταπτυχιακές σπουδές το 1956, στη Σχολή Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών Μόσχας. Από σπουδαστής του ΕΜΠ, εντάσσεται στο κίνημα της Εθνικής Αντίστασης. Μέλος του ΚΚΕ, στέλεχος της ΕΠΟΝ, συμμετέχει στις κινητοποιήσεις και τους αγώνες του λαού της Αθήνας. Ως καπετάνιος του φοιτητικού λόχου ΕΛΑΣ “Λόρδος Μπάιρον”, παίρνει μέρος στις συγκρούσεις και μάχες του Δεκεμβρίου 1944 στην Αθήνα και τραυματίζεται πολύ σοβαρά. Συνεχίζει την πολιτική του δράση στις γραμμές του ΚΚΕ και της ΕΠΟΝ, εξορίζεται στην Ικαρία. Μετά την απόδρασή του, εντάσσεται στο “Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας”, παίρνει μέρος σε μάχες του Εμφυλίου πολέμου, όπου, επίσης, τραυματίζεται πολύ σοβαρά. Ζει επί αρκετά χρόνια ως πολιτικός πρόσφυγας στις ανατολικές χώρες. Με την κήρυξη της δικτατορίας των Συνταγματαρχών, εισέρχεται “παρανόμως” στην Ελλάδα, όπου αγωνίζεται κατά της Χούντας, συλλαμβάνεται και φυλακίζεται (1968-1974). Αποφυλακίζεται με τη μεταπολίτευση. Επί 13 χρόνια (1974-1987) είναι Διευθυντής της καθημερινής πρωινής εφημερίδας “Ριζοσπάστης”. Αναδεικνύεται στέλεχος του ΚΚΕ και εκλέγεται Γενικός Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του, το 1989. Από το 1987 επιδίδεται πιο συστηματικά σε προσπάθεια ανανέωσης των δομών της σκέψης του ΚΚΕ. Με την αποτυχία της ανανεωτικής κίνησης, διακόπτεται η συμμετοχή του στο κομμουνιστικό κίνημα, το 1991. Συνεχίζει την πολιτική του δράση ως στέλεχος της Αριστεράς. Επί 19 συνεχή χρόνια (1974-1993) εκλεγόταν πρώτος σε σταυρούς βουλευτής της Αριστεράς (του ΚΚΕ και, κατοπινά, του “Συνασπισμού”) στην Α΄ Περιφέρεια της Αθήνας για το Ελληνικό Κοινοβούλιο. Το 1985 είχε εκλεγεί και Ευρωβουλευτής, αλλά παραιτήθηκε για να μείνει στην Ελληνική Βουλή. Από πολύ νωρίς (1943), ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία, δημοσίευσε πολλά πολιτικά και επιστημονικά άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά, ενώ τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια της ζωής του αφοσιώθηκε στην ιστορική έρευνα. Κυριότερα βιβλία του είναι: “Μαρτυρίες και στοχασμοί 1941-1991: 50 χρόνια πολιτικής δράσης”, 1993, “Άρης Βελουχιώτης: το χαμένο αρχείο: άγνωστα κείμενα”, 1997 και “Ο ΕΛΑΣ και η εξουσία”, δίτομο, 2000, στα οποία ασχολείται με την ιστορική αποτύπωση μιας περιόδου την οποία έζησε στις πρώτες γραμμές, με ένα ασυνήθιστο ήθος, που χαρακτηρίζεται από τη διαρκή προσπάθεια διαχωρισμού της περιγραφής των γεγονότων από τις ερμηνείες τους. Πέθανε στην Αθήνα τον Μάρτιο του 2007.