Σχήματα λόγου

Το βιβλίο αυτό προέκυψε από την ανάγκη των φοιτητών και των εκπαιδευτικών να έχουν μια εικόνα, όσο γίνεται πιο εναργή και ευσύνοπτη, των βασικών σχημάτων λόγου που χαρακτηρίζουν κατεξοχήν την ποίηση (χωρίς, φυσικά, να αποκλείεται η χρήση τους και στον πεζό λόγο). Αποτελεί κοινό μυστικό ότι γύρω από τα σχήματα λόγου επικρατεί αμηχανία, η οποία εν πολλοίς οφείλεται στο γεγονός ότι οι εκπαιδευτικοί δεν διδάσκονται συστηματικά τα σχήματα αυτά στο Πανεπιστήμιο και τα βοηθήματα που κυκλοφορούν δεν ξεκαθαρίζουν τα πράγματα κατά τρόπο εύληπτο και οικονομικό. Αυτό το κενό επιχειρεί να καλύψει το ανά χείρας βιβλίο τόσο στο σκέλος της θεωρίας όσο και στο σκέλος της πρακτικής εφαρμογής. Τα παραδείγματα προέρχονται και από τη δημοτική παράδοση και από την επώνυμη λογοτεχνία και αφορούν δημιουργούς οι οποίοι διδάσκονται στα σχολεία ή στα πανεπιστημιακά φιλολογικά τμήματα, ώστε η ανάλυση του ποιητικού λόγου, που αποτελεί βασικό στοιχείο του λογοτεχνικού γραμματισμού των μαθητών / φοιτητών, να μπορεί να διευκολύνεται και να ελέγχεται από την αναδρομή σε ένα εύχρηστο εγχειρίδιο όπως αυτό. Αλλά η χρησιμότητα του βιβλίου ελπίζω να είναι ευρύτερη από τη σχολική ή πανεπιστημιακή τάξη, ώστε όσοι ασχολούνται με την τέχνη του λόγου, ερασιτεχνικά ή αναγνωστικά, να μπορούν να βρουν σε αυτό κάποια από τα κλειδιά που κάνουν τη λογοτεχνική γλώσσα μια νέα γλώσσα η οποία αναδημιουργεί τον κόσμο.

Αφροδίτη Αθανασοπούλου (Συγγραφέας)

Η Αφροδίτη Αθανασοπούλου είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα και οι δημοσιεύσεις της αφορούν το πεδίο της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, ιδίως του 19ου και του 20ού αιώνα, τη Μετρική, τη Διδακτική της Λογοτεχνίας και τις σχέσεις Λογοτεχνίας και Ιστορίας. Ενδιαφέρεται επίσης για την αφηγηματολογία, τους λογοτεχνικούς τόπους και την Ιστορία των ιδεών και των νοοτροπιών. Στη διδακτορική της διατριβή (1999) μελέτησε τη διγλωσσία του Σολωμού. Είναι η συγγραφέας του βιβλίου Ιστορία και Λογοτεχνία σε διάλογο, ή Περί μυθικής και ιστορικής μεθόδου (εκδ. Επίκεντρο 2016) και μία εκ των συγγραφέων του βιβλίου Η ματαιωμένη Ουτοπία. Γιάννης Γαβριηλίδης, Νίκος Καραγιάννης και άλλοι σύντροφοι (εκδ. Ταξιδευτής 2008). Μετέφρασε από τα ιταλικά τη διεπιστημονική μελέτη του Massimo Peri, Του πόθου αρρωστημένος. Ποίηση και ιατρική στον «Ερωτόκριτο», Π.Ε.Κ. 1999) και επιμελήθηκε την αναθεωρημένη ελληνική έκδοση του βιβλίου του «Εἷς, δύο, τρεῖς: ὁ δὲ δὴ τέταρτος ποῦ;». Έρευνα για τον λογοτεχνικό τόπο της καλλονής, ΑΠΘ, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών/Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη 2019). Έχει δημοσιεύσει εργασίες για τους: Σολωμό, Βιζυηνό, Παπαδιαμάντη, Καβάφη, Καζαντζάκη, Σεφέρη, Ρίτσο, Λειβαδίτη, Μόντη, Χαραλαμπίδη κ.ά. Έχει επίσης συνεργαστεί με τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης και με το Μουσείο Μπενάκη ως μεταφράστρια ή φιλολογική επιμελήτρια στην έκδοση βιβλίων για σημαντικούς Νεοέλληνες συγγραφείς (Σολωμός, Κάλβος, Σικελιανός, Καβάφης κ.ά.). Η σημαντικότερη συμβολή της στο πεδίο της Διδακτικής της Λογοτεχνίας είναι η σύνταξη του Προγράμματος Σπουδών Λογοτεχνίας στην Α΄θμια και Β΄θμια Εκπαίδευση στο πλαίσιο της Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης του Υπουργείου Παιδείας της Κύπρου (2009-10) και η παραγωγή της σειράς εγχειριδίων Ο λόγος ανάγκη της ψυχής. Κείμενα λογοτεχνίας για το Γυμνάσιο με ομάδα συνεργατών από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο της Κύπρου (2011-14). Συμμετείχε επίσης ως μέλος στην ομάδα εκπονητών του νέου Αναλυτικού Προγράμματος Λογοτεχνίας για το Γυμνάσιο, στο πλαίσιο της δράσης «Αναβάθμιση των Προγραμμάτων Σπουδών και Δημιουργία Εκπαιδευτικού Υλικού Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής στην Ελλάδα (2020-21).

Περισσότερα για το ερευνητικό και συγγραφικό έργο της στο: ucy.academia.edu/AfroditiAthanasopoulou και ucy.ac.cy/dir/el/component/comprofiler/userprofile/afroditi

(Πηγή: “Αφροδίτη Αθανασοπούλου”, 2022)