Ταμερλάνος ο Μέγας

Ο “Ταμερλάνος ο Μέγας” είναι το έργο με το οποίο εγκαινιάστηκε πανηγυρικά μια από τις λαμπρότερες εποχές για το θέατρο παγκοσμίως: η ελισαβετιανή περίοδος. Η θριαμβευτική υποδοχή του έργου, λίγο μετά την ήττα της ισπανικής αρμάδας από τον στόλο της Ελισάβετ Α΄, ανάγκασε τον ποιητή του, τον νεαρότερο Κρίστοφερ Μάρλοου, να γράψει μια συνέχεια με τον ίδιο τίτλο, ένα δεύτερο μέρος, με την ίδια ενθουσιώδη απήχηση, και να επηρεάσει όλη τη γενιά των νέων δραματικών συγγραφέων, που θα λαμπρύνουν ολόκληρη την εποχή με τις σκηνικές ποιητικές δημιουργίες τους. Ο “Ταμερλάνος ο Μέγας” είναι μια ελεγεία της άλογης δύναμης και παράλληλα ένας ασυνειδητοποίητος ύμνος στο σφρίγος και την ορμή της νεότητας. Ο Μάρλοου ακολουθεί πιστά την ιστορική διαδρομή του Ταμερλάνου, χωρίς να τον ενδιαφέρει να διερευνήσει ή να κρίνει τις αιτίες που οδήγησαν στην επικράτηση του Ασιάτη στρατηλάτη. Στο πρώτο μέρος του έργου παρακολουθούμε την άνοδο του ήρωα από τις πεδιάδες της Σκυθίας ως τον θρόνο της Περσίας. Η ακαταμάχητη αυτή άνοδος, στην ουσία συσσώρευση κατακτήσεων και στρατιωτικών ανδραγαθημάτων, παρά τους ποταμούς αίματος και τους θρήνους, αποδίδεται από τον ποιητή σαν ενθουσιώδης παιάνας για μια δύναμη που ξεπερνά τις ανθρώπινες επιδιώξεις και υπολογισμούς. Η κλαγγή των όπλων που συνοδεύει σχεδόν κάθε σκηνή αυτής της στεντόρειας τραγωδίας κάθε άλλο παρά υπογραμμίζει τον μιλιταριστικό χαρακτήρα που θα περίμενε κανείς από την απεικόνιση της ζωής ενός κοσμοκράτορα. Απλώς, είναι η μόνη μουσική που ταιριάζει σ’ αυτή τη θύελλα που σαρώνει την Ασία και φτάνει ως τις παρυφές της Ευρώπης. Τραγωδία σε τόνους υπερθετικού βαθμού απ’ την αρχή ως το τέλος, ο “Ταμερλάνος ο Μέγας” αποτελεί τη λυρικότερη έκφραση τυφλής βαρβαρότητας που έχει γραφτεί ποτέ. Αποδίδοντας στον ήρωά του τον χαρακτήρα φυσικού φαινομένου, ο Μάρλοου δεν κρύβει τον θαυμασμό και το δέος του μπροστά στη δύναμή του, και ενώ περιγράφει χωρίς ωραιοποίηση τις καταστρεπτικές συνέπειες που είχε η επέλαση αυτής της φονικής λαίλαπας, αποφεύγει τις ηθικές και ιστορικές κρίσεις για κάτι που μοιάζει να ξεπερνάει τα ανθρώπινα. Η στιβαρή και εξαγγελτική στιχοποιία του ντύνει με απίστευτη ομορφιά τις αποτρόπαιες πράξεις του ήρωά του, ζαλίζοντας και αχρηστεύοντας τις όποιες λογικές αντιρρήσεις, και τελικά τυλίγοντας τους θεατές και τους αναγνώστες στη σκοτεινή σαγήνη ενός βαθιά ανήθικου δράματος, στο οποίο, με την αποθέωση του τέλους, αρνείται πεισματικά να δώσει κάθαρση.