Ταξίδι στη μοναξιά

Το Ταξίδι στη μοναξιά είναι ένα από τα πιο ευγενικά νεοελληνικά πεζογραφήματα. Είναι σχεδόν ένας “κανόνας” πνευματικής ευγένειας. Κι είναι και κάτι άλλο, που όμως σκέπτομαι πως δεν θα μπορούσε να ‘ναι χωρίς την κάθε άλλο παρά συμβατική υπόθεση που λέμε πνευματική ευγένεια. Το βιβλίο σας είναι σε κάθε δεύτερη-τρίτη φράση ή και λέξη του και κάτι το πολύ μοναδικό (αν θέλετε “μοναχικό”) σε σκέψη και σε συναίσθημα, κάτι που ξαφνιάζει με τον πιο εσωτερικό τρόπο όποιον ξέρει να ξαφνιάζεται και με ό,τι δεν κάνει θόρυβο. (Παν. Κανελλόπουλος-Απόσπασμα επιστολής στον Τάσο Αθανασιάδη, 31.3.1945). Ο Ιωάννης Καποδίστριας ως διπλωματικός υπάλληλος στο υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας την εποχή των ναπολεόντειων πολέμων και κατόπιν ως υπουργός Εξωτερικών της ίδιας χώρας στο ιστορικό Συνέδριο της Βιέννης, έμπιστος πια σύμβουλος του τσάρου Αλέξανδρου Α΄, δίνει την πρώτη ύλη για το κλασικό αυτό βιβλίο-χρονικό του Τάσου Αθανασιάδη. Είναι η περίοδος, κατά την οποία οι υπόδουλοι Έλληνες και οι Έλληνες της διασποράς αισθάνονται -μέσα στο διάχυτο πνεύμα φιλελευθερισμού που διακινούσαν οι ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης- ότι ήρθε το πλήρωμα του χρόνου να απελευθερωθούν από τον τουρκικό ζυγό, και να ανακηρύξουν την εθνική ανεξαρτησία. Μέσα σ’ αυτό το φάσμα από ευθύνες που έχει αναλάβει ο κατοπινός κυβερνήτης της Ελλάδας πρωτοστατώντας στην εξωτερική πολιτική της Ρωσίας την ταραγμένη εκείνη εποχή, το ειδύλλιό του με την Ελληνορουμάνα Ρ. Στούρτζα -δεσποινίδα επί των τιμών της τσαρίνας Ελισαβέτας- μας αφήνει να μαντέψουμε την ευαισθησία της εσωτερικής του ζωής.