Ταξίδι στο κράτος – Κυριαρχία, δίκαιο, δικαιώματα

Το βιβλίο φιλοδοξεί να αποτελέσει έναν οδηγό στον κόσμο του κράτους. Ένα ταξίδι στο κράτος. H περιπέτεια του ταξιδιού, κυριολεκτικά και μεταφορικά, και κυρίως του δύσκολου ταξιδιού, είναι ζωτική για τη γνώση. Ένα τέτοιο ταξίδι χρειάζεται, όμως, κάποια συγκέντρωση. Μόνο έτσι μπορούμε να ευχαριστηθούμε και τα απρόοπτά του, να γεμίσουμε από τις εμπειρίες του. Από τον Αριστοτέλη μέχρι τον Χομπς, τον Σπινόζα, τον Ρουσσώ και τον Μαρξ, από τον Κέλσεν και τον Καρλ Σμιτ μέχρι τον Πουλαντζά και τον Αριστόβουλο Μάνεση, το βιβλίο επιχειρεί μια κριτική και ανάλυση των εννοιών που συνθέτουν τον κόσμο του κράτους και του δικαίου. Με αναφορές στην ευρωπαϊκή ιστορία, από τον Μεσαίωνα έως την ύστερη νεωτερικότητα, που γέννησε την πρώτη ύλη του βιβλίου. Γιατί είμαστε η ιστορία μας: οι έννοιες των εννοιών μας, στον κόσμο του δικαίου και της πολιτικής, είναι η ίδια η ευρωπαϊκή ιστορία με τα επιτεύγματα, τα αδιέξοδα και τις αβεβαιότητες των καιρών μας. Γι’ αυτές μαθαίνουμε, με βάση αυτές κατανοούμε. Το κράτος και η κυριαρχία του. Το δίκαιο και τα δικαιώματά μας: η διττή φύση του μυθικού Κενταύρου, μισός άνθρωπος και μισός κτήνος, όπως παρομοίασε το κράτος ο Μακιαβέλλι. Λέξεις που χωρούν τα πλείστα της συμβίωσης και αφορούν τους πάντες: όλοι και όλες τις χρησιμοποιούν. Γύρω από τους κορμούς του κράτους και του δικαίου μεγαλώνουν τα κλαδιά του δέντρου: ο λαός, το πολιτικό και φυλετικό έθνος, η επικράτεια και οι επιβουλές της, τα πολιτεύματα από την απολυταρχία έως τη συνταγματική δημοκρατία, το κράτος δικαίου και ο εκφυλισμός του, τα ατομικά, πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα, καθώς και οι απειλές τους – χθες, σήμερα και πάντα. Και από τα κλαδιά αυτά ξεκινάνε άλλα, μικρότερα, γεμάτα καρπούς. Θεριεύουν και μαραίνονται σαν έρχεται η στιγμή τους: η μορφή του Κενταύρου μετασχηματίζεται. Στις σελίδες του βιβλίου ο αναγνώστης και η αναγνώστρια δεν θα βρουν μια αξιακά αμερόληπτη προσέγγιση. Προσδοκία του συγγραφέα, όμως, είναι να βρουν μια έντιμη υποκειμενική προσέγγιση, που συγκροτεί το αντικείμενο με αξιώσεις ακαδημαϊκής στερεότητας και εγκυρότητας, όσο πιο απλά, αφηγηματικά και ευσύνοπτα γίνεται. Το βιβλίο φιλοδοξεί να πει τα απαραίτητα, ώστε οι αναγνώστες να προσανατολιστούν στον σύνθετο κόσμο του κράτους και του δικαίου· και να τα πει με έναν τρόπο όσο γίνεται πιο ζωντανό και άμεσο, όχι όμως διεκπεραιωτικό. Καμιά από τις λέξεις που χρησιμοποιούνται στις σελίδες του δεν είναι ξένη ή ανοίκεια για τους περισσότερους αναγνώστες. Καμιά, όμως, δεν μπορεί να αναλυθεί ούτε επαρκώς ούτε απολύτως ουδέτερα. Το Ταξίδι στο κράτος μοιάζει κάπως με οδηγό μαγειρικής· καθοδηγεί αλλά και αφήνει όσους τον χρησιμοποιούν να αυτοσχεδιάσουν μαγειρεύοντας. Πάντα με το ρίσκο, αλλά και το ενδιαφέρον, να ταλαιπωρηθούν λίγο. Οι μικρές όμως ταλαιπωρίες κρύβουν τις μεγάλες απολαύσεις.

Δημήτρης Κ. Χριστόπουλος (Συγγραφέας)

Ο Δημήτρης Χριστόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1969. Είναι Καθηγητής Πολιτειολογίας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, όπου διδάσκει από το 2000, και Κοσμήτορας στη Σχολή Πολιτικών Επιστημών. Διετέλεσε πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (2003-2011) και πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (2016-2019), ενώ ήταν ιδρυτικό μέλος του Κέντρου Ερευνών Μειονοτικών Ομάδων (1996). Κατά καιρούς, διδάσκει και σε άλλα πανεπιστήμια εντός και εκτός Ελλάδας, ενώ αρθρογραφεί συχνά και παρεμβαίνει δημόσια στον διεθνή και ελληνικό τύπο κυρίως για θέματα θεσμών, δημοκρατίας και δικαιωμάτων. Έχει γράψει και επιμεληθεί σημαντικό αριθμό βιβλίων.

(Πηγή: “Εκδόσεις Πόλις”, 2022)