Τα βυρσοδεψεία των Ιωαννίνων

Η ιστορία της βυρσοδεψίας των Ιωαννίνων εμφανίζεται με τη μορφή της συντεχνιακής οργάνωσης από το 17ο αιώνα και σηματοδοτεί τη μετάβαση της πόλης από τη βυζαντινή στην οθωμανική της υπόσταση. Αντανακλά την εμπορική και βιοτεχνική ανάπτυξη και τη συγκρότηση των εργαστηρίων μεταποίησης των πρώτων υλών της ορεινής, αγροτικής και κτηνοτροφικής, ενδοχώρας της Ηπείρου. Ο κόσμος των δερματεμπόρων, των βυρσοδεψών, των υποδηματοποιών συγκροτούσε το στρώμα των τεχνιτών της πόλης, αναδείκνυε το μοντέλο της τεχνικής της κατεργασίας των δερμάτων και αποκάλυπτε το βιοτεχνικό χαρακτήρα της πόλης. Η βυρσοδεψία αποτέλεσε παράμετρο μελέτης της ιστορίας της πόλης, που αποκάλυψε τις διαστάσεις της βιοτεχνικής συγκρότησης του αστικού κόσμου. Η φήμη των προϊόντων και της τεχνικής της κατεργασίας παρέμεινε στα όρια της παράδοσης, αποδεικνύοντας τις δυνατότητες του εκσυγχρονισμού, το όριο της εκβιομηχάνισης και τη μικρή διάκριση που συντελέστηκε μεταξύ υπαίθρου και πόλης στην παραδοσιακή κοινωνία της Τουρκοκρατίας. Η μορφή και οι διαστάσεις της βυρσοδεψίας στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα ταυτίστηκαν στη συνείδηση των βυρσοδεψών με την ανάπτυξη, ενώ συνέπιπταν με την οικονομική κρίση του νεοελληνικού κράτους. Η ανασυγκρότηση των εργαστηρίων και η προσπάθεια του τεχνολογικού εκσυγχρονισμού στα Ιωάννινα δεν ολοκλήρωσαν τη διαδικασία του μετασχηματισμού της βυρσοδεψίας στην εκδοχή της εκβιομηχάνισης.

Βασιλική Ρόκου (Συγγραφέας)

Η Βασιλική Ρόκου γεννήθηκε στο Μέτσοβο το 1946, σπούδασε Νεοελληνική και Μεσαιωνική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και ολοκλήρωσε τις σπουδές της στην οικονομική ανθρωπολογία και στην οικονομική και κοινωνική ιστορία του οθωμανικού μεσογειακού χώρου στην EHESS στο Παρίσι. Διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα στρέφονται στην ελληνική λαογραφία γενικά και στην παραδοσιακή κοινωνία της Τουρκοκρατίας ειδικότερα, με έμφαση στη μετάβαση από την οθωμανική στη νεοελληνική κοινωνία.