Τα εις εαυτόν

“Στην πρώτη γραμμή του πολέμου, μέσα σ’ ένα αντίσκηνο, κατέγραφε τους συλλογισμούς του, έδινε στον εαυτό του συμβουλές, τον εμψύχωνε με τη δύναμη της φιλοσοφίας. Με σκοπό να σταθεί συνεπής στις ιδέες που ενστερνίστηκε στα νιάτα του, ν’ αντέξει στις δυσκολίες, να μη παρασυρθεί από τον χείμαρρο των γεγονότων και καταλήξει ένας συνηθισμένος άνθρωπος της εξουσίας, αλλά να παραμείνει αυτό που ήταν: ένας φιλόσοφος-αυτοκράτορας. Δεν σκόπευε να τα δημοσιεύσει. Έγραφε για να κρατηθεί δυνατός. Δεν πίστευε στην υστεροφημία. Δεν πίστευε καν ότι θα τον θυμάται κανείς. Όμως διαψεύστηκε. Δεκαοχτώ αιώνες πέρασαν από τότε, και τα “Εις εαυτόν” ζουν ακόμη. Έχουν γνωρίσει αναρίθμητες εκδόσεις, αγαπήθηκαν και υμνήθηκαν από πάμπολλους συγγραφείς ως η ανεξάντλητη πηγή σοφίας. Ως το “αιώνιο ευαγγέλιο”, όπως τα χαρακτήρισε ο Ρενάν.”

Marcus Antoninus Aurelius (Συγγραφέας)

Ρωμαίος αυτοκράτορας και στωικός φιλόσοφος. Ο Μάρκος Αυρήλιος γεννήθηκε στη Ρώμη στις 26 Απριλίου του 121 μ.Χ. Ανατράφηκε σε περιβάλλον όπου κυριαρχούσε το ελληνικό πνεύμα και έλαβε ανάλογη μόρφωση. Βρέθηκε, εξ υιοθεσίας, διάδοχος του θρόνου, στον οποίο ανήλθε το 161, μετά τον θάνατο του θετού πατέρα του Αντωνίνου Πίου.

Ως αυτοκράτορας ενδιαφέρθηκε κυρίως για τη νομοθεσία, μεριμνώντας επίσης για τα αδύνατα κοινωνικά στρώματα, ενώ επιτυχής ήταν η αμυντική πολιτική του, καθώς η βασιλεία του υπήρξε η αρχή του τέλους της Pax Romana. Σε εκστρατεία του μάλιστα πέθανε τον Μάρτιο του 180 μ.Χ.

Ως φιλόσοφος είναι συνεπής εκπρόσωπος του στωικισμού, ένας από την περίφημη τριανδρία της Νέας Στοάς (μαζί με τον Επίκτητο και τον Σενέκα). Με το -γραμμένο στα ελληνικά- σύγγραμμα “Τα εις εαυτόν” (διαλογισμοί με μορφή άλλοτε σχολίου επί απόψεων και αποφθεγμάτων φιλοσόφων του παρελθόντος, άλλοτε παρατηρήσεων απευθυνόμενων από τον γράφοντα στον εαυτό του και άλλοτε στοχασμών απολογιστικού κατά βάση χαρακτήρα) έδωσε ένα από τα διασημότερα έργα της στωικής φιλοσοφίας, δείγμα του ηθικού-πρακτικού, κατά κύριο λόγο, στοχασμού και επί πλέον των περί θεού και φύσεως απόψεων της σχολής.

 

Γιάννης Αβραμίδης (Μεταφραστής)

 

Κατερίνα Καούκη (Επιμέλεια)