Τα τρένα της σιωπής

Δύο εκτοπισμένοι που ξεγελούν διαρκώς τον θάνατο: η διάσημη Τσεχοεβραία πιανίστρια Άλις Χερτζ-Σόμμερ και ο Πολωνοεβραίος ξυλουργός Γιάνκελ Γουέρνικ. Δύο «πόλεις» που έχτισε ο Φύρερ ειδικά για τους Εβραίους: το Τερεζίενσταντ, ένα γκέτο για μουσικούς, ηθοποιούς, συγγραφείς και σκηνοθέτες, λίγες μόνο δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από την Πράγα, και η Τρεμπλίνκα, η κόλαση επί της γης, όχι πολύ μακριά από τη Βαρσοβία. Δύο στρατόπεδα εξόντωσης που συνδέονται με τον έξω κόσμο με τα τρένα της σιωπής. «Επιβάτες» των τρένων οι εκατοντάδες χιλιάδες ζωντανοί-νεκροί και τα χιλιάδες πτώματα που στοιβάζονται στα βαγόνια τους. (…)Μία εργασία πρωτότυπη και εξαιρετικά δουλεμένη, η οποία κινείται μεταξύ μυθιστορηματικής εξιστόρισης και ιστορικής μελέτης και μας αφηγείται με μοναδικό τρόπο την ιστορία, τη ζωή και τη μοίρα της εβραϊκής κοινότητας της Πράγας μέσα από τη συγκλονιστική ζωή της Άλις Χερτζ-Σόμμερ (26 Νοεμβρίου 1903 – 23 Φεβρουαρίου 2014). Ο τίτλος του έργου δεν είναι παρά μια ευθεία αναφορά στον απάνθρωπο τρόπο μεταφοράς των κρατουμένων στα ναζιστικά στρατόπεδα του θανάτου, το ίδιο το έργο όμως δεν είναι απλώς μια γραμμική ιστορική αφήγηση ή μια μυθιστορηματική απόδοση των γεγονότων, αλλά κινείται με επιτυχημένο και ευέλικτο τρόπο ανάμεσα στα δύο, θέτοντας καίρια ερωτήματα και θίγοντας θεμελιώδη ζητήματα της ιστορίας του 20ού αιώνα γενικά, αλλά και της ανθρώπινης ύπαρξης ειδικά. Η μακρά ζωή της Άλις Χερτζ-Σόμμερ είναι ο βασικός άξονας γύρω από τον οποίο πλέκεται με δεξιοτεχνία η ιστορική μελέτη του Θωμά Σίδερη. Η Άλις Χερτζ-Σόμμερ, σημαντική Εβραία πιανίστρια, δασκάλα μουσικής και γεννημένη στην Πράγα, επιβίωσε από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Τερεζίενσταντ. Έζησε για σαράντα χρόνια στο Ισραήλ, πριν μεταναστεύσει στο Λονδίνο το 1986 για να ζήσει με την οικογένεια του γιου της Ράφι, γνωστού τσελίστα. Έζησε στο Λονδίνο μέχρι τον θάνατό της, ενώ η ζωή της επεφύλασσε να δοκιμάσει ακόμη μία προσωπική τραγωδία, να ζήσει και τον θάνατο του παιδιού της, κρατήθηκε ζωντανή από την αγάπη της για την μουσική και απεβίωσε το 2014, στην ηλικία των 111 ετών. Η Άλις Χερτζ-Σόμμερ ήταν η γηραιότερη επιζήσασα του Ολοκαυτώματος, μαζί με τον Πολωνοεβραίο Γιζράελ Κρίσταλ. (…)

Θωμάς Σίδερης (Συγγραφέας)

Ο Θωμάς Σίδερης γεννήθηκε το 1967 στον Πειραιά. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και Δημόσια Διοίκηση στη Νομική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στην Ανθρωπογεωγραφία από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Εργάζεται ως δημοσιογράφος στην ΕΡΤ και είναι δημιουργός της εκπομπής “Αφύλαχτη Διάβαση”, μία σειρά ραδιοφωνικών ντοκιμαντέρ που μεταδίδονται από το Πρώτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και τη Φωνή της Ελλάδας. Ύστερα από πρόταση της ΕΡΤ ήταν υποψήφιος για το βραβείο καλύτερου Ευρωπαίου δημοσιογράφου για το 2018 (European Journalist of the Year) του θεσμού PRIX EUROPA για το σύνολο της ερευνητικής εργασίας του όπως καταγράφηκε στα ραδιοφωνικά ντοκιμαντέρ που υλοποίησε στην Ελληνική Ραδιοφωνία και εισήλθε στην τελική λίστα των υποψηφίων.
Τιμήθηκε με το βραβείο Μπότση τον Ιανουάριο του 2018, παρουσία του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, για το ντοκιμαντέρ του “ILMIK – Η ΘΗΛΙΑ” (THE NOOSE) αλλά και εν γένει για το συνολικό δημοσιογραφικό έργο του.
Η ταινία του “ILMIK – Η ΘΗΛΙΑ” (THE NOOSE) βραβεύτηκε με το 2ο βραβείο καλύτερου ντοκιμαντέρ στο 5ο Διεθνές Φεστιβάλ Ιεράπετρας το 2018.
Το ντοκιμαντέρ “Σκιά στην ψυχή”, στο οποίο έχει υλοποιήσει την πρωτότυπη έρευνα για τους α­νταλλαγέντες πρόσφυγες της Συνθήκης της Λωζάνης, τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερου δημιουργικού ντοκιμαντέρ στο φεστιβάλ ελληνικού κινηματογράφου του Λονδίνου το 2016.
Έχει τιμηθεί από τον διεθνή ανθρωπιστικό οργανισμό Άλμπερτ Σβάιτσερ, παγκόσμιο εταίρο του ΟΗΕ, για την εκπομπή του “Αφύλαχτη Διάβαση” στο Πρώτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, καθώς και για τα βιβλία του “Οι δικοί μας ξένοι” και “Το αποτύπωμα της μνήμης”.
Έχει λάβει τιμητική διάκριση από τον τουρκικό ανθρωπιστικό οργανισμό KIMSE YOK MU για το σύνολο του δημοσιογραφικού έργου του. Ήταν τακτικός αρθογράφος της εφημερίδας Zaman και Today’s Zaman μέχρι το κλείσιμό τους, ενώ το βιβλίο του “Οι δικοί μας ξένοι” μεταφράστηκε στα τουρκικά με τον τίτλο “Bizim Yabancilar”.
Έχουν παιχτεί τα θεατρικά έργα του:
– Το θαύμα της Άννυ Σάλιβαν (θέατρο Άλφα, 2008, απόδοση-διασκευή)
– Φόνος μετά μουσικής (θεατρική σκηνή “Ζωή Λάσκαρη”, 2009, απόδοση-διασκευή)
– Το τελευταίο σπίρτο (L.A. Theater, 2014)
– H αντοχή των υλικών (Altera Pars, 2015)
– Το μεσοφόρι που χόρευε (θεατρική σκηνή “Γκαράζ”, 2019)