Τεχνοκριτικά 1937-1982

Τα “Τεχνοκριτικά” του Μαρίνου Καλλιγά δεν είναι μόνο ένα προσιτό και εύχρηστο για τη μελέτη της νεοελληνικής τέχνης βοήθημα που καλύπτει κάποια κενά στην περιορισμένη άλλωστε σχετική βιβλιογραφία. Είναι ταυτόχρονα ένα γοητευτικό αφήγημα για την εξέλιξη των εικαστικών φαινομένων στη χώρα μας από το 1937 έως το 1982, με ήρωες τους Έλληνες καλλιτέχνες να εναλλάσονται σε διάφορους ρόλους και άλλοτε να κατακτούν τις κορυφές της πρωτοπορίας, άλλοτε να πατούν στέρεα στη γη, άλλοτε να χάνονται σε αδιέξοδους πειραματισμούς. Κυρίως όμως τα “Τεχνοκριτικά” του Μαρίνου Καλλιγά προβάλλουν ένα ηθικό πρότυπο προσέγγισης του έργου τέχνης και του καλλιτέχνη. “… Ο κριτικός πρέπει να τοποθετεί τα ζητήματα, να φωτίζει τα στοιχεία που συνετέλεσαν στη δημιουργία του έργου, να ξεχωρίζει τα στοιχεία που το αποτελούν, να προσπαθεί ακόμα να καθορίσει στοιχεία που βρίσκονται μέσα στο ίδιο το έργο ή είναι εξωτερικά, που συνδέονται όμως με δεδομένα, φαινομενικά, ξένα, όπως π.χ. τα οικονομικά, τα κοινωνικά κ.ά., που κάποτε όμως έχουν αποφασιστική σημασία. Ο κριτικός ακόμη μπορεί να κάνει περιγραφές και αναλύσεις έργων, αλλά η αξιολόγηση είναι άτοπη όσο και αν ακόμη την αποζητούν οι ενδιαφερόμενοι, καλλιτέχνες και κοινό… Γιατί το μάτι βλέπει όχι εκείνα που φαίνονται, αλλά εκείνα που δηλώνονται μέσω του φαινομένου. Η εξήγηση λοιπόν του τι δηλώνει το καθετί εξαρτάται από ατελεύτητες μικρές και μεγάλες αιτίες, τις αιτίες εκείνες που κάνουν τον έναν άνθρωπο διαφορετικό από τον άλλο, αιτίες που έχουν άπειρες διαβαθμίσεις”.