Τζον Μέιναρντ Κέινς: Μια απαραίτητη επαναφορά

Η επιχειρηματολογία υπέρ της επαναφοράς στο προσκήνιο της οικονομικής σκέψης του Τζ. Μ. Κέινς, που αναπτύσσεται στο βιβλίο, κατατείνει στο να αποκατασταθεί το κλονισμένο status της οικονομικής επιστήμης μετά από τις αλλεπάλληλες αποτυχίες και αστοχίες που την έχει οδηγήσει η κυρίαρχη νεοκλασική σχολή, στην προσπάθειά της να την καταστήσει εφάμιλλη της φυσικής. Οι βασικές θέσεις που χρειάζεται να ληφθούν υπόψη, προκειμένου να επέλθει η ζητούμενη αποκατάσταση, είναι οι ακόλουθες: 1. Οι οικονομολόγοι της κυρίαρχης σχολής θεωρούν ότι έχουν ακριβείς και στέρεες απαντήσεις για οτιδήποτε. Κατασκευάζουν υποδείγματα και θεωρίες ισχυριζόμενοι ότι μπορούν να υπολογίσουν και να προβλέψουν το μέλλον, ενώ κάτι τέτοιο δεν ισχύει. 2. Η παιδαριώδης και υπερβολική πίστη ότι τα μαθηματικά μπορούν να δώσουν απαντήσεις σε σημαντικά οικονομικά προβλήματα πρέπει να τεθεί εν αμφιβόλω. Τα μαθηματικά δίνουν ακριβείς απαντήσεις σε ακριβείς ερωτήσεις. Αλλά οι σημαντικές και ενδιαφέρουσες ερωτήσεις που τίθενται στην οικονομική πραγματικότητα δεν είναι αυτού του είδους. 3. Κυριαρχεί η άποψη ότι υπάρχουν γενικοί ανιστορικοί νόμοι που διέπουν την οικονομική δραστηριότητα. Δυστυχώς ή ευτυχώς το περισσότερο που μπορούμε να ελπίζουμε στην πραγματική οικονομία είναι η διατύπωση τάσεων με διάφορους βαθμούς γενικότητας. 4. Οι οικονομολόγοι πρέπει να πάψουν να συμπεριφέρονται υπεροπτικά προς τις άλλες κοινωνικές επιστήμες. Βασικές οικονομικές υποθέσεις προέρχονται από αυτές (ψυχολογία, κοινωνιολογία κ.λπ.). 5. Επίσης χρειάζεται να σταματήσουν να κατασκευάζονται μακρο-υποδείγματα στηριζόμενα σε μη πραγματικές μικροθεμελιώσεις. Η οικονομική σκέψη του Τζ. Μ. Κέινς διέπεται από εκείνες τις φιλοσοφικές και μεθοδολογικές αρχές οι οποίες απουσιάζουν σχεδόν παντελώς από τις επικρατούσες σήμερα οικονομικές αντιλήψεις. Η κοινωνική φιλοσοφία της οικονομικής σκέψης του Κέινς κινείται στην κατεύθυνση επίτευξης δύο βασικών στόχων: της πλήρους απασχόλησης και του περιορισμού της αυθαίρετης και άνισης διανομής του πλούτου και των εισοδημάτων. Η επανατοποθέτηση των κεϊνσιανών ιδεών σε πρώτο επίπεδο αφήνει μια αχτίδα φωτός για την αλλαγή κατεύθυνσης της ασκούμενης οικονομικής πολιτικής. Φαίνεται τρομακτικά δύσκολο, ακόμη και αυτή τη στιγμή. Αλλά αρχίζοντας τη συζήτηση, ίσως να έχει γίνει, ήδη, το πρώτο βήμα.