Τζον φον Νόιμαν, ο άνθρωπος από το μέλλον

Άραγε, ήταν ένας “φριχτός” άνθρωπος ο Τζον φον Νόιμαν όταν πρότεινε έναν προληπτικό πόλεμο με τους Σοβιετικούς, στο πλαίσιο της γεωπολιτικής του Ψυχρού Πολέμου; Ήταν ένας αλτρουιστής όταν στάθηκε στο πλευρό του Μάντελμπροτ και όταν υπεράσπισε τον Οπενχάιμερ (τον κομμουνιστή “πατέρα” της ατομικής βόμβας) ή μήπως ήταν ένας άκαμπτος ορθολογιστής όταν έσπερνε αθόρυβα λύσεις για τις προκλήσεις που θα αντιμετώπιζε η ανθρωπότητα στο μέλλον; Δύσκολα ερωτήματα χωρίς εύκολες απαντήσεις για αυτή την πολυσχιδή προσωπικότητα, για αυτή την αδιανόητη υπερδιάνοια του 20ού αιώνα.- Τα έξυπνα τηλέφωνά μας και η αρχιτεκτονική των υπολογιστών που μιμούνται το μυαλό μας,- η αδυσώπητη στρατηγική νίκης στη θεωρία παιγνίων και η δυναμική της εξελικτικής βιολογίας (από τα αυτοαναπαραγόμενα διαστημόπλοια μέχρι τα xenobots),- η τρομερή θερμοπυρηνική βόμβα και η αγωνία για τον πλανήτη μας,- η απαράμιλλη μαθηματική νοημοσύνη, η ιδιόρρυθμη φιλανθρωπία και το χάρισμα να απολαμβάνει να σκέφτεσαι……όλα έχουν το ανεξίτηλο αποτύπωμα του πολυμήχανου “Τζόνι”.Οι μαθηματικές συνεισφορές αυτού του Ούγγρου επιστήμονα με την “εξωγήινη” ευφυΐα καθόρισαν τα πνευματικά ρεύματα του αιώνα μας από την πολιτική μέχρι την οικονομία και από την τεχνολογία μέχρι την ψυχολογία. Οι ιδέες του ήταν αστείρευτες. Τις μοιραζόταν απλόχερα με τον Χίλμπερτ, τον Τιούρινγκ, τον Γκέντελ, τον Χάιζενμπεργκ, τον Φέινμαν, τον Μίνσκι, και με όλους τους κορυφαίους επιστήμονες της εποχής του, καθώς μεταπηδούσε από πεδίο σε πεδίο, δίνοντας παντού λύσεις.Μια βιογραφία της χειμαρρώδους, συγκλονιστικής ζωής του κοσμοπολίτη οραματιστή Τζον φον Νόιμαν και του κόσμου που μας έφτιαξε. Μια “βιογραφία ιδεών” που ηλεκτρίζει.

Bhattacharya Ananyo (Συγγραφέας)

Ο Ανάνιο Μπατατσάρια είναι Βρετανός ινδικής καταγωγής, ζει στο Λονδίνο και ασχολείται με τη συγγραφή έργων εκλαϊκευμένης επιστήμης. Κατά τη διάρκεια μιας δεκαπενταετούς καριέρας στη δημοσιογραφία, εργάστηκε ως συντάκτης επιστημονικών θεμάτων στα περιοδικά Nature, Chemistry World και Research Fortnight, γράφοντας άρθρα επικαιρότητας για τη φυσική στοιχειωδών σωματιδίων, τη γενετική, τη βιβλιομετρία και τα μαθηματικά.

Από το 2014 ως το 2019 δημοσίευσε άρθρα που αφορούσαν την Ευρωπαϊκή Ένωση, και στη συνέχεια εργάστηκε ως επιστημονικός ανταποκριτής για το περιοδικό The Economist. Πριν ασχοληθεί με τη δημοσιογραφία, ο Μπατατσάρια εργαζόταν ως ιατρικός ερευνητής στο Burnham Institute στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνιας. Σπούδασε φυσική στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και έκανε το διδακτορικό του στο Imperial College του Λονδίνου, με θέμα την κρυσταλλογραφία των πρωτεϊνών.

Τα τελευταία χρόνια συνεργάστηκε στενά με την Μαρίνα φον Νόιμαν Ουίτμαν, κόρη του Τζον φον Νόιμαν, με σκοπό να γράψει ένα βιβλίο για τον πατέρα της. Έπειτα από ενδελεχή έρευνα για τη ζωή και το έργο του Τζον φον Νόιμαν και κάνοντας πλήθος συνεντεύξεων με επιστήμονες συνεργάτες και φίλους του μεγάλου μαθηματικού, κατόρθωσε να ολοκληρώσει μια εξαιρετικά έγκυρη και ελκυστική «βιογραφία» τόσο του Τζον φον Νόιμαν όσο και των ιδεών του.

 

Σταύρος Πανέλης (Μεταφραστής)