Το γεράκι της Μάλτας

Ένας θησαυρός που γι’ αυτόν αξίζει να φτάσεις στο φόνο. Ένας αμφιλεγόμενος ιδιωτικός ντετέκτιβ, ο Σαμ Σπέιντ, με τον δικό του κώδικα ηθικής. Ένας απατεώνας που μυρίζει λεβάντα, ο Τζόελ Κάιρο, ένας χοντρός άντρας ονόματι Γκάτμαν και η Μπρίτζιντ Ο’Σόνεσι, μια όμορφη προκλητική γυναίκα που κανείς δεν μπορεί να εμπιστευτεί. Αυτά είναι τα συστατικά της ιστορίας του Ντάσιελ Χάμετ, η οποία γοήτευσε τρεις γενιές αναγνωστών. “Το γεράκι της Μάλτας” χαρακτηρίστηκε από την κριτική ως η καλύτερη αστυνομική ιστορία που γράφτηκε ποτέ και θεωρείται εμβληματικό στο είδος του. Μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο τρεις φορές: το 1931 από τον σκηνοθέτη Ρόι Ντελ Ρουθ, το 1936, με τίτλο “Satan Met a Lady”, από τον σκηνοθέτη Γουίλιαμ Ντίτερλε, και το 1941 από τον Τζον Χιούστον, στη διασημότερη εκδοχή του, με τον Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ στο ρόλο του ντετέκτιβ Σαμ Σπέιντ.

Dashiell Hammett (Συγγραφέας)

Ο Ντάσιελ Χάμετ γεννήθηκε στο Μέριλαντ των ΗΠΑ το 1894. Γιος του Ρίτσαρντ Χάμετ και της Άνι Μποντ Ντάσιελ, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σχολείο στα δεκατέσσερά του, προκειμένου να βοηθήσει οικονομικά την οικογένειά του. Θα κάνει διάφορες δουλειές και θα καταλήξει να εργάζεται ως ιδιωτικός ντετέκτιβ στο Πρακτορείο Πίνκερτον. Κατατάχτηκε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ως μέλος του μηχανοκίνητου σώματος πρώτων βοηθειών, αλλά προσβλήθηκε από φυματίωση. Κατά τη νοσηλεία του στο νοσοκομείο Cushman Hospital, στην Τακόμα της Ουάσινγκτον, γνώρισε την πρώτη του γυναίκα, νοσοκόμα Josephine Dolan, με την οποία απέκτησε δύο κόρες. Η πρώτη του αστυνομική ιστορία, την οποία υπέγραψε με το ψευδώνυμο Πίτερ Κόλινσον, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “Black Mask” τον Οκτώβριο του 1923. Πρωταγωνιστής των αστυνομικών μυθιστορημάτων του που ακολούθησαν (“Ο κόκκινος θερισμός”/”Red Harvest”, 1927, σε τέσσερις συνέχειες στο περιοδικό “Black Mask”, και το 1929 σε μορφή βιβλίου, “Η κατάρα των Ντέιν”/”The Dain Curse”, 1929) ήταν ο Κοντινένταλ Οπ, ένας αρχετυπικός ντετέκτιβ. Το 1930 ο Χάμετ θα δημιουργήσει έναν νέο ήρωα, τον Σαμ Σπέιντ, τον πρωταγωνιστή του θρυλικού “Γερακιού της Μάλτας” (“The Maltese Falcon”). “Το γεράκι της Μάλτας”, συνάρπασε πολλές γενιές αναγνωστών. Μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη το 1931 από τον Roy del Ruth, το 1936 από τον William Dieterle και το 1941 από τον Τζον Χούστον (στην πιο γνωστή μεταφορά με πρωταγωνιστές τον Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ και τη Μαίρη Άστορ). Στη μεγάλη οθόνη μεταφέρθηκαν και τα μυθιστορήματά του “Ο κόκκινος θερισμός” και “Το γυάλινο κλειδί”/”The Glass Key” (1931), ενώ τα άλλα δύο μυθιστορήματα, από τα πέντε που έγραψε συνολικά, “Η κατάρα των Ντέιν” και “Ο αδύνατος άντρας”/”The Thin Man” (1934), διασκευάστηκαν για την τηλεόραση. Έχοντας χωρίσει από τη γυναίκα και την οικογένειά του, εν μέρει λόγω της φυματίωσης, το 1931 γνώρισε τη θεατρική συγγραφέα Λίλιαν Χέλμαν, με την οποία δημιούργησε μια τριαντάχρονη ερωτική σχέση. Μετά το 1934 δεν δημοσίευσε κανένα άλλο μυθιστόρημα, συνέχισε, όμως, να δημοσιεύει συγκεντρωτικές εκδόσεις των περισσότερων από πενήντα αστυνομικών διηγήματων του, και έγραψε τέσσερα σενάρια για τον κινηματογράφο (το ένα ήταν η διακευή του “Γυάλινου κλειδιού”). Την εποχή εκείνη ασχολήθηκε κυρίως με τον πολιτικό ακτιβισμό και το 1937 έγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος. Ως μέλος (και πρόεδρος, το 1941) της Λίγκας Αμερικανών Συγγραφέων [League of American Writers], υποστήριξε τη φιλειρηνική της καμπάνια, “Keep America Out of War”. Μετά την επίθεση του Χίτλερ στη Σοβιετική Ένωση, όμως, με παραβίαση του Συμφώνου Μολότοφ-Ρίμπεντροπ, η στάση του άλλαξε και κατατάχτηκε και πάλι στον στρατό, για να υπηρετήσει ως λοχίας στα Aleutian Islands (Αλεούτιες Νήσους) του Ειρηνικού. Μετά το τέλος του πολέμου, επέστρεψε στον ακτιβισμό και το 1946 εκλέχτηκε πρόεδρος του Κοινοβουλίου Πολιτικών Δικαιωμάτων [Civil Rights Congress, CRC], ενός οργανισμού που την επόμενη χρονιά χαρακτηρίστηκε ως “ανατρεπτικός, κομμουνιστικός οργανισμός” από τον Γενικό Εισαγγελέα των ΗΠΑ. Ως αποτέλεσμα, το 1951 κλήθηκε να αποκαλύψει τους χρηματοδότες και τους συμπαθούντες του ενώπιον του δικαστή Συλβέστερ Ράιαν, πράγμα που αρνήθηκε να κάνει, επικαλούμενος την Πέμπτη Τροπολογία του Συντάγματος των ΗΠΑ, και φυλακίστηκε. Την ίδια στάση κράτησε ο Χάμετ κατά την παρουσίασή του στην Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών του γερουσιαστή Μακάρθι, το 1953, με αποτέλεσμα να μπει οριστικά στη “μαύρη λίστα” των κομμένων συγγραφέων και σεναριογράφων. Με την υγεία του σοβαρά επιβαρυμένη από το αλκοόλ και το κάπνισμα, ζώντας τα τελευταία χρόνια του ως ερημίτης, σύμφωνα με τη Λίλιαν Χέλμαν, πέθανε στη Νέα Υόρκη, στις 10 Ιανουαρίου του 1961.

 

Ανδρέας Αποστολίδης (Μεταφραστής)

Ο Ανδρέας Αποστολίδης είναι συγγραφέας, σκηνοθέτης και μεταφραστής. Έχει γράψει αστυνομικά μυθιστορήματα, όπως το “Χαμένο παιχνίδι”, τις “Διαταραχές στα Μετέωρα”, το “Φάντασμα του Μετρό”, τα “Εγκλήματα στην πανσιόν “Απόλλων “, τη “Λοβοτομή”, καθώς και τρεις συλλογές διηγημάτων “Ζωγραφικοί πίνακες και ιδιότροπα ζώα”, “Αστυνομικές ιστορίες για πέντε δεκαετίες”, “Είσαι ο Παπαδόπουλος!”. Έχει μεταφράσει βιβλία των συγγραφέων James Ellroy, Chester Himes, P. Highsmith, Jerome Charyn, R. Chandler, D. Hammett, V. Nabokov κ.ά., και έχει συγγράψει εκτενή επίμετρα γιά τα βιβλία τους. Το 2006 δημοσίευσε τη μελέτη “Άρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές”. Το 2009 εκδόθηκε ο συγκεντρωτικός τόμος “Τα πολλά πρόσωπα του αστυνομικού μυθιστορήματος: Δοκίμια για την ιστορία και τις σύγχρονες τάσεις του”. Έχει σκηνοθετήσει ταινίες μικρού μήκους και πολλά ντοκυμανταίρ και περισσότερα από εκατό επεισόδια της τηλεοπτικής εκπομπής “Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα”.Το “Κύκλωμα”, ένα ντοκυμανταίρ έρευνας για το παράνομο εμπόριο ελληνικών αρχαιοτήτων, προκάλεσε το διεθνές ενδιαφέρον. Από τις τελευταίες του δουλειές είναι η σειρά “Δύο φορές ξένος” για τις υποχρεωτικές ανταλλαγές πληθυσμών τον 20ό αιώνα. Το ντοκυμανταίρ του “Ένας τόπος χωρίς ανθρώπους” γιά την εκδίωξη της φυλής των Μασσάι από τα Εθνικά Πάρκα της Τανζανίας απέσπασε έξι διεθνή βραβεία.