Το επιθυμητό και το εφικτό στην εξωτερική μας πολιτική

“Τι είδους, λοιπόν, φιλία ή ελευθερία άξια εμπιστοσύνης ήταν αυτή, όταν μεταξύ μας φερνόμασταν αντίθετα προς τα πραγματικά αισθήματα μας; Eκείνοι από φόβο μας περιποιούνταν σε καιρό πολέμου κι εμείς κάναμε το ίδιο σ’ αυτούς σε καιρό ειρήνης. Tην εμπιστοσύνη που στους άλλους κυρίως εξασφαλίζει η φιλική διάθεση, σ’ εμάς εξασφάλιζε ο φόβος, κι ήταν ο φόβος περισσότερο παρά η φιλία που μας έκανε να μένουμε στη συμμαχία. Όποιος απ’ τους δυό, νιώθοντας ασφαλής, θά έπαιρνε νωρίτερα θάρρος, αυτός θα ήταν κι ο πρώτος που θα παραβίαζε τη συμμαχία. Για αυτό και δεν κρίνει σωστά όποιος νομίζει ότι έχουμε άδικο εμείς που, επειδή εκείνοι βράδυναν να πάρουν εναντίον μας σκληρά μέτρα, προλάβαμε κι αποστατήσαμε χωρίς να περιμένουμε να βεβαιωθούμε για τη βασιμότητα των υποψιών μας. Αν κι εμείς ήμασταν σε θέση ν’ αντιμετωπίσουμε τις επιβουλές τους με ισοδύναμα μέσα, τότε θα έπρεπε και ν’ αναβάλουμε, όπως εκείνοι, την επίθεση μας εναντίον τους. Όταν όμως είναι στο δικό τους χέρι κάθε στιγμή να μας επιτεθούν, πρέπει να ‘ναι και στο δικό μας να προλάβουμε την επίθεση τους”. (Oι Mυτιληναίοι στους Σπαρτιάτες για τους Aθηναίους, Θουκυδίδης, Γ΄, 12)