Το θεσμικό πλαίσιο για τη σχολική υγιεινή στην ελληνική εκπαίδευση (1911-1949)

Στόχος του βιβλίου είναι να διερευνήσει τις θεσμικές ρυθμίσεις, τις διαδικασίες και τους τρόπους με τους οποίους σχεδιάσθηκε, συγκροτήθηκε, οργανώθηκε και ασκήθηκε η εκπαιδευτική πολιτική για την Σχολική Υγιεινή στην Ελλάδα κατά την περίοδο 1911 – 1949. Με την ενδελεχή διερεύνηση των ιστορικών τεκμηρίων επιχειρείται η ανασύνθεση της ιστορικής πραγματικότητας, αλλά και η ανάλυση και ερμηνεία των γεγονότων, στηριγμένη σε θεωρητικές προσεγγίσεις περί Κράτους Πρόνοιας και Νέας Αγωγής, σε μια χρονική περίοδο που καλύπτει την περίοδο, όπου παρατηρούνται οι σημαντικότερες πολιτικές κοινωνικής πρόνοιας και αντίληψης στο χώρο της σχολικής υγιεινής. Εξετάζονται οι διαφοροποιήσεις που υπήρξαν για τη θεσμική εξέλιξή της στις χρονικές περιόδους – τομές και για τις εξής παραμέτρους: την υγιεινή των διδακτηρίων, του μαθητή, των διδασκόντων, την σχολιατρική υπηρεσία και τον σχολιατρικό έλεγχο, τα μέτρα σχολικής μέριμνας που ελήφθησαν από το κράτος με ιδιαίτερες αναφορές στα μαθητικά – σχολικά συσσίτια καθώς και στη δημιουργία θεσμών ευρύτερης κοινωνικής αντίληψης όπως: οι παιδικές εξοχές – μαθητικές κατασκηνώσεις, τα υπαίθρια σχολεία, τα σχολικά λουτρά, τα μαθητικά ιατρεία – σχολικές κλινικές και τα κέντρα μαθητικής αντίληψης. Επίσης, τη διδασκαλία του μαθήματος της υγιεινής και τέλος, την εκλαΐκευση και τα περιοδικά σχολικής υγιεινής, ξεκινώντας από τις δύο βενιζελικές περιόδους, προχωρώντας στη μεταξική περίοδο και συνεχίζοντας στη μεταπολεμική περίοδο μέχρι και το 1949. Ιστορικοί, πολιτικοί, οικονομικοί, επιστημονικοί και γεωγραφικοί παράγοντες επηρέαζαν την υγεία των παιδιών, η οποία ήταν συνυφασμένη με τις πολιτισμικές και κοινωνικές συνθήκες και τους όρους διαβίωσης κάθε κοινωνικής ομάδας ή ατόμου σε κάθε εποχή στην χώρας μας. Εν κατακλείδι, η πρόβλεψη υπηρεσιών υγιεινής για τα παιδιά της σχολικής ηλικίας, σύμφωνα και με τις επιστημονικές επιταγές, κατείχε υψηλή προτεραιότητα στα προγράμματα υγειονομικής και κοινωνικής πολιτικής του κράτους, χαρακτηριζόμενη όμως, συχνά, από μια αναντιστοιχία των νομοθετημάτων με την πορεία υλοποίησης και εφαρμογής τους. Ως αιτίες αυτών των αναντιστοιχιών, πέραν των εσωτερικών πολιτικών αντιφάσεων, μπορούν να εντοπισθούν η πολιτική ρευστότητα της εποχής και η οικονομική δυσπραγία όσον αφορά στα δημοσιονομικά μεγέθη του ελληνικού δημοσίου.

Χαράλαμπος Λεβεντάκης (Συγγραφέας)

Ο Χαράλαμπος Δ. Λεβεντάκης γεννήθηκε στην Αθήνα. Εργάζεται ως Συντονιστής Εκπαιδευτικού Έργου Φυσικής Αγωγής στο ΠΕ.Κ.Ε.Σ. Δυτικής Ελλάδας. Έχει υπηρετήσει ως Προϊστάμενος Εκπαιδευτικών Θεμάτων στη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Αχαΐας. Έχει εργαστεί περιοδικά με μερική απασχόληση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, ως Επιστημονικός Συνεργάτης – Καθηγητής του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Επιστήμες της Αγωγής» και ως Επιστημονικός Συνεργάτης – Καθηγητής του Α.Τ.Ε.Ι. Πατρών, στο Τμήμα Φυσικής Αγωγής.
Είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος στις Επιστήμες της Αγωγής, του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στην Οργάνωση – Διοίκηση της Εκπαίδευσης, από το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών. Έχει πτυχίο του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.
Είναι συγγραφέας τεσσάρων βιβλίων και έχει δημοσιεύσει πλήθος επιστημονικών άρθρων σε διεθνή συνέδρια. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στην Ιστορία της Εκπαίδευσης και της Φυσικής Αγωγής, στην Οργάνωση – Διοίκηση της Εκπαίδευσης και της Φυσικής Αγωγής, στη Σχολική Υγιεινή και στη Διδακτική της Σχολικής Φυσικής Αγωγής. Έχει υλοποιήσει πλήθος καινοτόμων προγραμμάτων.

(Πηγή: “Εκδόσεις Το Δόντι”, 2022)