Το λαϊκό παραμύθι ως ποίηση

Ο Ελβετός παραµυθιολόγος (κατεξοχήν του ευρωπαϊκού παραµυθιού) Max Luthi θεωρείται µεταξύ των σηµαντικότερων διεθνώς µελετητών της λαϊκής (προφορικής) ποίησης. Κορυφαίο έργο του αποτελεί το παρόν βιβλίο µε τον εύγλωττο τίτλο και κυρίως τον υπότιτλό του: “Το λαϊκό παραµύθι ως ποίηση. Αισθητική και ανθρωπολογία” (1975). Με την αισθητική αναζητεί τη λογοτεχνική µορφή του παραµυθιού, µε την ανθρωπολογία την εικόνα του ανθρώπου και του κόσµου του. Παρατηρεί ότι, παρά τις αναρίθµητες παραλλαγές των διαφόρων αφηγήσεων, επανέρχεται σε αυτές πάντα όµοιος ένας ιδιαίτερος τύπος ανθρώπου. Πιστεύει εξάλλου ότι το ωραίο είναι το πρώτο και κύριο στο παραµύθι. Αλλά και η παρουσία του παραµυθιακού ήρωα και της ηρωίδας υπάρχει ισάξια δίπλα στην οµορφιά. Το ιδιαίτερα σηµαντικό είναι ότι και τα δύο αυτά µεγέθη πλάθονται χωρίς καµία προϋπολογισµένη σκοπιµότητα, αυθόρµητα, µόνο µε ό,τι άρεσε στους παραµυθάδες και ό,τι σκέφτονταν. Ανάλογα διαµορφωνόταν και ένας βαθύτερος στοχασµός. Για παράδειγµα, αναφέρει ο Luthi τη συµβολική ιδέα που επικρατεί απαρέγκλιτα στα λαϊκά παραµύθια ότι η οµορφιά είναι η εξωτερική όψη της καλοσύνης, η ασχήµια είναι η εξωτερική όψη της κακίας. Οι καλές ηρωίδες είναι εξ ορισµούόµορφες, οι κακές είναι άσχηµες. Στο βιβλίο δίνονται απαντήσεις για τα κύρια ζητήµατα που σχετίζονται µε το παραµύθι: αγριότητα, σύγκρουση καλού και κακού, η µορφή του ήρωα και της ηρωίδας, η έννοια του συµβόλου, το µοτίβο της µεταµόρφωσης κ.ά. Ένα ανεκτίµητο προσόν του βιβλίου έγκειται στον καθαρό λόγο του, µακριά από µια θεωρητικίζουσα γλώσσα, όπως συνηθίζεται σε τέτοιες περιπτώσεις.