Το πρόβλημα της θεμελίωσης των αξιών

Είναι δυνατόν οι πολιτικές και ηθικές αξίες να θεμελιωθούν ορθολογικά; Αν κάθε κοινωνία ορίζει τα δικά της κριτήρια για το καλό και το κακό, το δίκαιο και το άδικο, μπορούν να υπάρξουν καθολικά έγκυρες νόρμες; Η υπόθεση πως δεν υφίστανται ακλόνητα θεμέλια για την πολιτική και την ηθική μπορεί άραγε να οδηγήσει κάπου αλλού πέρα από τον πλήρη σχετικισμό, μια κατάσταση στην οποία ο γόρδιος δεσμός κόβεται με βάση την αυθαίρετη απόφαση του εκάστοτε χειριστή του ξίφους; Ερωτήματα σαν αυτά βρίσκονται στην καρδιά όχι μόνο της φιλοσοφίας και των κοινωνικών επιστημών, αλλά και των καθημερινών μας προβληματισμών, όταν παραδείγματος χάρη κάνουμε λόγο για την «κρίση αξιών» που χαρακτηρίζει τις σύγχρονες κοινωνίες. Σε αυτό το δοκίμιο ο συγγραφέας, εξετάζοντας κριτικά τις σχετικές απόψεις του Max Weber και του Κορνήλιου Καστοριάδη, δύο στοχαστών που αντιτάχθηκαν συστηματικά στην ιδέα μιας αυστηρής θεμελίωσης των ηθικοπολιτικών προταγμάτων, επιχειρεί να δείξει ότι η εναντίωση στον θεμελιωτισμό δεν απολήγει αναγκαστικά σε κοινοτοπίες του τύπου «τα πάντα είναι σχετικά». Αντιθέτως, μας καλεί να αναλάβουμε την ευθύνη για την προσωπική και συλλογική μας δέσμευση και στάση, να επωμιστούμε το δύσκολο έργο της διαβούλευσης, της συζήτησης αλλά και της διαφωνίας, έχοντας κατά νου ότι η πολιτική σύγκρουση και η «πολυθεΐα των αξιών» αποτελούν συγκροτητικές συνθήκες της ανθρώπινης ύπαρξης.

Γιάννης Κτενάς (Συγγραφέας)

Ο Γιάννης Κτενάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1991 και σπούδασε νομικά στην ίδια πόλη. Είναι διδάκτορας πολιτικής φιλοσοφίας του Παντείου Πανεπιστημίου και μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού Kaboom.