Το φίδι

To έργο αυτό, γραμμένο κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου, εκτυλίσσεται σε μια σπασμωδικά ουδέτερη Σουηδία, με το στράτευμά της σε επιφυλακή. Ο Στιγκ Ντάγκερμαν, κληρωτός τότε και θιασώτης του αναρχοσυνδικαλισμού, χρησιμοποιεί την καθημερινότητα στον στρατό ως ένα σκηνικό βάθους, ως ένα φόντο νευραλγικό, προκειμένου να διερευνήσει την ψυχολογία του φόβου και τις διαλυτικές συνέπειες που έχει η τελευταία πάνω στα άτομα και στην κοινωνία. “Το Φίδι” διαθέτει παραισθησιογόνα ορμή και είναι δομημένο ως μια αλληλουχία αφηγήσεων από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου, με τίτλο “Ιρέν”, πρωταγωνιστεί μια εργαζόμενη γυναίκα που έλκεται ερωτικά από τον Μπιλ, έναν φαντάρο με σαδιστικές τάσεις. Στο δεύτερο μέρος, με τίτλο “Δεν κλείνουμε μάτι”, απογυμνώνονται εντελώς οι εναγώνιες εμπειρίες του Γραφέα -πρόκειται για το alter ego του συγγραφέα- και των υπόλοιπων συστρατιωτών του. Στο τελευταίο μέρος, ο Γραφέας ξεδιπλώνει το όραμά του για την υπερνίκηση του φόβου μέσω ενός παράλογου και καταστροφικού τέλους. “Το Φίδι” είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Στιγκ Ντάγκερμαν και κυκλοφόρησε το 1945, όταν ο ίδιος ήταν 22 ετών. Η κριτική το υποδέχτηκε εμβρόντητη, αναγνωρίζοντας την ιδιοφυΐα του. “Ο Ντάγκερμαν επικαλείται έναν ενσαρκωμένο τρόμο… Είναι ένας δεξιοτέχνης αφηγητής του στιγμιαίου, της φευγαλέας συναισθηματικής και ηθικής σύγχυσης… Το μυθιστόρημά του είναι μια κραυγή για ατομική ευθύνη και ελευθερία, όπως και μια ισχυρά εκπεφρασμένη αντίσταση στις συμβάσεις της μικροαστικής ζωής, που περιορίζουν, εμποδίζουν και αποβλακώνουν τους ανθρώπους… Ο Ντάγκερμαν έχει απόλυτη επίγνωση της ανείπωτης φρίκης του πολέμου, του σαδισμού, του αίματος και του ολέθρου, αλλά και πάλι τίποτε από αυτά δεν εξηγεί τη δύναμη του βιβλίου. Οι αλληγορίες, οι συμβολισμοί, οι αιμορραγικές μεταφορές λειτουργούν επειδή ενσωματώνονται σε ανθρώπινους χαρακτήρες και σκηνές γνήσιας ψυχολογικής ισχύος και εννοιολογικών αποχρώσεω… Η αφήγηση έχει μια ένταση και ενέργεια, που είναι ακαταμάχητες…” ΣΙΡΙ ΧΟΥΣΤΒΕΝΤ (από τον πρόλογο της συγγραφέως στη σουηδική έκδοση του 2010)