Τρία δοκίμια

Κάθε κείμενο του Ελεφάντη, κάθε άρθρο και κάθε σχόλιό του για την πολιτική, την κοινωνία, την ιστορία και τον πολιτισμό, συνιστούσε μια μικρή αλλά τολμηρή ανατροπή, μια ανασκευή του αυτονόητου και του κοινώς αποδεκτού προς όφελος μιας νέας, άτριφτης και γι ̓ αυτό απελευθερωτικής σκέψης, γιατί «τα αυτονόητα δεν είναι ακριβώς έτσι όπως η προφάνειά τους τα εμφανίζει». Ήταν κάθε φορά σαν να λέει (συχνά το έλεγε κιόλας) ότι υπάρχει και άλλος τρόπος να δούμε τα πράγματα, για τον απλούστατο λόγο ότι επειδή τα έχουν φτιάξει άνθρωποι, άνθρωποι πάλι μπορούν, εφόσον το θελήσουν, να τ ̓ αλλάξουν. Γι ̓ αυτό και τα περισσότερα γραπτά του είναι ακόμη φρέσκα, σαν νά ̓χουν μόλις κοπεί από την επικαιρότητά τους ̇ διασώζουν και μεταφέρουν ώς εμάς τη δροσιά του ασυντέλεστου, του πραγματικού εν τη γενέσει: μπορούσε νά ̓ναι κι αλλιώς.

Άγγελος Γ. Ελεφάντης (Συγγραφέας)

Ο Άγγελος Ελεφάντης (1936-2008) γεννήθηκε στο Καρπενήσι. Στην Ευρυτανία έζησε ως το 1947. Τελείωσε το γυμνάσιο Χαλανδρίου και αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1962. Τη δεκαετία 1964-1974 έζησε στο Παρίσι, όπου σπούδασε ανθρωπολογία και κοινωνιολογία στη Σορβόννη και ιστορία στην Ecole Pratique des Hautes Etudes, στο σεμινάριο του Geirges Haupt. Το 1968, με τη διάσπαση του ΚΚΕ, εντάχθηκε στο ΚΚΕ Εσωτερικού. Μετείχε ενεργά στην έκδοση των περιοδικών “Ελληνική Παρουσία”, “Πορεία” (όργανο της ΕΠΕΣ, συλλόγου των Ελλήνων φοιτητών του Παρισιού, στο ΔΣ του οποίου υπήρξε για πολλά χρόνια μέλος), “L’ Autre Grece” (αντιδικτατορική έκδοση των Ελλήνων του Παρισιού) και “Αγώνας” (όργανο της οργάνωσης του ΚΚΕ Εσωτερικού στο Παρίσι). Το 1973 παρουσίασε την εργασία του “Le Parti Communiste de Grece devant la resistance”. Το 1976 πρωτοεκδίδει και ξεκινάει τη διεύθυνση του περιοδικού “Ο Πολίτης”. Το 1976 εξέδωσε επίσης την “Επαγγελία της αδύνατης Επανάστασης: ΚΚΕ και αστισμός στο Μεσοπόλεμο” (εκδ. “Όλκος”, επανέκδοση “Θεμέλιο”, 1979 και 2000). Στα χρόνια της μεταπολίτευσης, από τις στήλες του περιοδικού και γενικότερα με τη δημόσια παρουσία του, υπεράσπισε μαχητικά τις ιδέες της ανανεωτικής Αριστεράς. Μετείχε στην “Κίνηση των 400” και άλλες πρωτοβουλίες ανένταχτων για τη συγκρότηση του χώρου της ανανεωτικής Αριστεράς. Ορισμένα πολιτικά του κείμενα περιλήφθηκαν στη συλλογή “Ο ανεύρετος σοσιαλισμός” (εκδ. “Ο Πολίτης”, 1982). Το 1987 εντάχθηκε στο ΚΚΕ Εσωτερικού – Ανανεωτική Αριστερά, του οποίου υπήρξε μέλος της Πολιτικής Γραμματείας. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και βασικός συνεργάτης της εφημερίδας “Η Εποχή”, καθώς και του περιοδικού “Κάπα”. Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 άρχισε να αρθρογραφεί στην εφημερίδα “Η Αυγή”, της οποίας διετέλεσε διαδοχικά αντιπρόεδρος, πρόεδρος και μέλος του Δ.Σ. Το 1991 κυκλοφόρησε το έργο του “Στον αστερισμό του λαϊκισμού” (εκδ. “Πόλις”). Επίσης, από τον Ιούλιο του 2000 και μέχρι το θάνατό του επιμελούνταν το ένθετο “Ενθέματα” (“Γνώμες και ιδέες/ λόγος και τέχνες”) της “Κυριακάτικης Αυγής”. Ο Άγγελος Ελεφάντης υπήρξε υποψήφιος στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΚΚΕ Εσωτερικού το 1985, στο ψηφοδέλτιο του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ) στο νομό Ευρυτανίας, στις εκλογές του 2004, και στις εκλογές του 2007 ξανά με τον ΣΥΡΙΖΑ στην Ευρυτανία. Είχε παντρευτεί τη Μαριάννα Δήτσα. Είχε δύο παιδιά, τον Νικόλα και την Άννα. Άλλα βιβλία του είναι: “Διά γυμνού οφθαλμού” (εκδ. “Πόλις”, 1998), το οποίο περιλαμβάνει κείμενα που δημοσιεύθηκαν στον “Πολίτη”, τον “Δεκαπενθήμερο Πολίτη”, την “Εποχή” και την “Αυγή”, από το 1976 ως το 1997, “Minima Memorialia: η ιστορία του παππού μου” (εκδ. “Πόλις”, 2001), “Μας πήραν την Αθήνα…: ξαναδιαβάζοντας την ιστορία 1941-50” (εκδ. “Βιβλιόραμα”, 2002). Μετείχε σε πολλούς συλλογικούς τόμους μεταξύ των οποίων: “Ο Ιανός του εθνικισμού και η ελληνική βαλκανική πολιτική” (“Ο Πολίτης”, 1992· “Βιβλιόραμα”, 2007), “Των αφανών: τρεις ομιλίες για το βιβλίο της Παγώνας Στεφάνου” (“ΑΣΚΙ”/”Θεμέλιο”, 1998). Επίσης, συνέγραψε το κεφάλαιο: “Το αντιστασιακό φαινόμενο” στο πολύτομο συλλογικό έργο “Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 1770-2000” σε επιμέλεια Βασίλη Παναγιωτόπουλου. Επιμελήθηκε και μετέφρασε πολλά βιβλία και άρθρα. Πέθανε στην Αθήνα, μετά από μάχη με τον καρκίνο, στις 29 Μαΐου 2008, σε ηλικία 72 ετών.

 

Διονύσης Καψάλης (Υπεύθυνος Σειράς)

Ο Διονύσης Καψάλης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1952. Σπούδασε κλασική και αγγλική φιλολογία στις ΗΠΑ (1970-1974) και νεοελληνική φιλολογία στο Λονδίνο (1981-1984), όπου επίσης δίδαξε για δύο χρόνια. Από το 1978 έχει δημοσιεύσει εικοσιτρία ποιητικά βιβλία (όλα, εκτός του πρώτου, στις Εκδόσεις Άγρα), δέκα τόμους με δοκίμια, μια επιλογή από τα Σονέτα του Σαίξπηρ, ποιήματα της Έμιλυ Ντίκινσον και του Κόλεριτζ, χαϊκού του Ίσσα και του Μπασό, το Χειμωνιάτικο ταξίδι του Βίλχελμ Μύλλερ, τον Έρωτα του ποιητή του Χάινριχ Χάινε κ.α. Μετέφρασε για το θέατρο τα έργα του Σαίξπηρ Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Ο βασιλιάς Ληρ, Οθέλλος, Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας, Περικλής, Άμλετ, Η κωμωδία των παρεξηγήσεων, καθώς και τις Ευτυχισμένες μέρες του Σάμιουελ Μπέκετ. Εργάζεται στο Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, όπου, από τον Νοέμβριο του 1999, κατέχει τη θέση του διευθυντή. Είναι επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από το 2015 και έχει τιμηθεί με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων το 2017.