Υπηρέτριες – Η πικρή ιστορία τους στην Ελλάδα

Η ελληνική κοινωνία ήταν πάντα αδιάφορη έως εχθρική απέναντι στις συνθήκες της ζωής των μικρών κοριτσιών που έφταναν από το χωριό και έμπαιναν δούλες στα σπίτια των αστών. Σχεδόν μόνο οι στρατευμένες για την ισότητα γυναίκες τις υπερασπίστηκαν. Με τις έντονες περιγραφές της τραγικής ζωής των κοριτσιών αυτών, της μακροχρόνιας βασανιστικής τους πορείας, διεκδίκησαν διαχρονικά την αλλαγή της εχθρικής αντιμετώπισής τους από την κοινωνία. Η υπηρέτρια, γράφει η δυναμική φεμινίστρια Καλλιρρόη Παρρέν, η απροστάτευτος αυτή δυστυχής κόρη, η απομακρυνομένη της πατρικής στέγης, όπως δι’ εντίμου εργασίας κερδίση την ζωή της, βοηθήση δε συνεχώς και γέροντας ή πάσχοντας γονείς ή απροστάτευτα ορφανά, είναι έρμαιον του πρώτου τυχόντος κακοήθους, υφίσταται αληθές μαρτύριον επιθέσεων και βωμολοχιών ευθύς ως πατήση τον πόδα εκτός του οίκου, εάν και εν τούτω έχη την ευτυχίαν να είναι ασφαλής. Αργότερα, είναι και πάλι οι γυναίκες που συνέχισαν την υπεράσπιση των υπηρετριών, απαιτώντας να τους δώσει η πολιτεία τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματά τους. Η Μαρία Σβώλου, η τόσο σημαντική αυτή αγωνίστρια, ζητά να περιλάβει η εργατική νομοθεσία και τις υπηρέτριες, ενώ η Αθηνά Γαϊτάνου-Γιαννιού, μαχητική αγωνίστρια και αυτή για τα δικαιώματα των γυναικών, αναφέρεται στη βασανισμένη και πολλές φορές μαρτυρική ζωή των ανηλίκων κοριτσιών, τα οποία ως ορφανά ή απροστάτευτα παραλαβαίνουν πολλές οικογένειες στην υπηρεσία τους. Η καταγραφή της αγνοημένης ιστορίας των υπηρετριών είναι θεωρώ απαραίτητη, ώστε να συμπληρωθεί ένα ακόμη από τα κενά της ιστορίας των γυναικών της Ελλάδας, σημαντικού, βέβαια, μέρους της γενικότερης ιστορίας της χώρας μας.

Ίρις Αυδή – Καλκάνη (Συγγραφέας)

Η Ίρις Αυδή-Καλκάνη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1938. Σπούδασε νομικά στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στα Πανεπιστήμια Phillips Universitat Marbourg και Freie Universitat Berlin της Γερμανίας. Από το 1967 ως το 2000 άσκησε τη δικηγορία στην Αθήνα και είναι σήμερα δικηγόρος ε.τ.
Έχει συγγράψει βιβλία που αφορούν στην ισότητα των φύλων στην οικογένεια και στην εργασία, την ιστορία του ελληνικού γυναικείου κινήματος και βιογραφίες σημαντικών γυναικών. Άρθρα της σχετικά με την ισότητα των φύλων δημοσιεύτηκαν σε νομικά και γυναικεία περιοδικά και στον ημερήσιο Τύπο.
Από το 1975, συμμετέχοντας στο γυναικείο κίνημα, υπήρξε μέλος του Δ.Σ. του Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας και αργότερα πρόεδρος της Ένωσης Ελληνίδων Νομικών (1998-2009), την οποία εκπροσώπησε και ως εισηγήτρια σε διεθνή συνέδρια.
Μετείχε ως ανεξάρτητος εμπειρογνώμων στην Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον εντοπισμό των εμμέσων διακρίσεων λόγω φύλου στον τομέα της εργασίας και ήταν μέλος της Εθνικής Επιτροπής της UNESCO και του Συμβουλίου Ισότητας των Φύλων.
Δίδαξε θέματα ισότητας των φύλων στο Οικογενειακό και στο Εργατικό Δίκαιο στο Ελεύθερο Ανοικτό Πανεπιστήμιο του Υπουργείου Πολιτισμού και σε σεμινάρια διαφόρων φορέων.
Από το 2002 έως το 2011 υπήρξε μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης.
Σύζυγός της ήταν ο δικηγόρος και πολιτικός Λεωνίδας Αυδής (1937-2000) και έχει έναν γιο, τον Βασίλη Λ. Αυδή, δικηγόρο.
Κυριότερα έργα της είναι:
“Η Επαγγελματικά Εργαζόμενη Ελληνίδα”, Α΄ Βραβείο Συνδέσμου για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 1978.
“Φεμινισμός και Εργασία στην Ελλάδα σήμερα”, Νέοι Καιροί-Αθηναϊκές εκδόσεις, Αθήνα 1988.
“Γκούσταβ Γκάιμπ: Παρουσίαση της Κατάστασης του Δικαίου στην Ελλάδα στη διάρκεια της τουρκοκρατίας και ως τον ερχομό του βασιλιά Όθωνα του Α΄”, Εισαγωγή, μετάφραση, εκδ. Γκοβόστη, Αθήνα 1991.
“Εκείνο το Πρωί, Πειραιάς 1892, Η πρώτη απεργία εργατριών στην Ελλάδα”, Έπαινος Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών, Νέοι Καιροί-Αθηναϊκές εκδόσεις, Αθήνα 1992.
“Αθηνά Γαϊτάνου Γιαννιού, Μια αντάρτισσα της Πόλης στην ταραγμένη Αθήνα”, εκδ. ΕΛΙΑ, Αθήνα 1997.
“Η Ντόρα ντ’ Ίστρια και η Ελλάδα”, εκδ. Μουσείου Μπενάκη, Αθήνα 2009.