Φανατισμός στην ψυχανάλυση

Όπως κάθε άλλος θεσμός, έτσι και ο ψυχαναλυτικός θεσμός, υπό τη μορφή ενός ινστιτούτου, μιας ένωσης ή μιας εταιρείας, απαρτίζεται και αυτός από διάφορες ομάδες οι οποίες, με τη σειρά τους, αποτελούνται από άτομα. Παρότι κάθε μεμονωμένο άτομο που ανήκει σε μια ψυχαναλυτική εταιρεία έχει υποβληθεί σε μακρόχρονη και αυστηρή κατάρτιση, δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι η προσωπική ανάλυσή του ή η ψυχαναλυτική κατάρτισή του θα είναι από μόνες τους σε θέση να εγγυηθούν μια σταθερή κατάσταση ωριμότητας της ψυχικής λειτουργίας του. Αναφέρομαι πιο συγκεκριμένα στο γεγονός –το οποίο περιγράφουν αρκετοί ερευνητές που ασχολούνται με τα ομαδικά φαινόμενα– ότι σε ορισμένες ομαδικές αλληλεπιδράσεις φαίνεται να υπάρχουν παλινδρομήσεις σε προηγούμενες φάσεις ή θέσεις, σε πιο πρωτόγονες μορφές σκέψης. Αυτού του είδους οι παλινδρομήσεις δεν θα συνιστούσαν πρόβλημα για τη διατήρηση και την ανάπτυξη της ψυχαναλυτικής επιστήμης, αν την ίδια στιγμή μπορούσαμε να τις ανιχνεύσουμε, να τις μελετήσουμε και να τις επεξεργαστούμε. Πιστεύω ότι τα εν λόγω στάδια επεξεργασίας τρέφουν στην πραγματικότητα την ψυχαναλυτική επιστήμη, δίνοντάς της τη δυνατότητα να εμπλουτίζεται και να διαφοροποιείται. Δυστυχώς, τα παραπάνω στάδια επεξεργασίας δεν είναι πάντοτε εφικτά, για διάφορους λόγους. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβαίνει είτε επειδή η ανίχνευσή τους είναι δύσκολη, είτε επειδή κάποιοι μηχανισμοί άμυνας, υπερβολικά ισχυροί, παρεμποδίζουν αυτή την επίγνωση, είτε επειδή κάποιες αντιστάσεις ορθώνονται ως εμπόδιο στη σκέψη και ούτω καθεξής· ειδάλλως, ένας άλλος λόγος μπορεί να είναι η τεραστίων διαστάσεων δύναμη που ασκεί ο φανατισμός, καθώς και ο δογματισμός, εμποδίζοντας με αυτό τον τρόπο την αποσαφήνιση των απαραίτητων επεξεργασιών.

Manuela Utrilla Robles (Συγγραφέας)

Η Manuela Utrilla Robles (1935-2022), διδάκτωρ της Ιατρικής και της Ψυχιατρικής από τα Πανεπιστήμια της Γενεύης και της Μαδρίτης, υπήρξε κλινική διευθύντρια στις Βρυξέλλες και στη Γενεύη, και εκπαιδεύτρια ψυχαναλυτών για ενήλικες, παιδιά και εφήβους. Υπήρξε πρόεδρος της Ψυχαναλυτικής Εταιρείας της Μαδρίτης, αρχισυντάκτρια του περιοδικού της Revista de Psicoanálisis και διευθύντρια του Ινστιτούτου Εκπαίδευσης της εταιρείας.
Υπήρξε ενεργό μέλος του διοικητικού συμβουλίου και ανώτερο μέλος της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Ένωσης (IPA), καθώς επίσης και ευρωπαϊκών ενώσεων, συμπεριλαμβανομένων της Ευρωπαϊκής Ψυχαναλυτικής Συνομοσπονδίας (EPF), της Συνομοσπονδίας Ψυχαναλυτικών Εταιρειών στη Λατινική Αμερική (FEPAL) και της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για την Ψυχανάλυση του Παιδιού και του Εφήβου (SEPEA) στο Παρίσι και της Ελβετικής Εταιρείας για την Ψυχανάλυση του Παιδιού και του Εφήβου (ASUPEA) στην Ελβετία.
Μεταξύ των βιβλίων της, συγκαταλέγονται και τα εξής: Is Therapy Possible in Institutions; A Situational Study, το οποίο έχει μεταφραστεί στα γαλλικά και στα ιταλικά, και το Dream Weaving: Parent and Child Psychoanalytic Encounters.

(Πηγή: “Εκδόσεις Επέκεινα”, 2024)

 

Κατερίνα Γούλα (Μεταφραστής)

 

Βαγγέλης Γαλάνης (Επιμέλεια)

Ο Βαγγέλης Γαλάνης γεννήθηκε στα Τρίκαλα Θεσσαλίας. Σπούδασε Ψυχολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Δημιουργική Γραφή (ΜΑ) και Πολιτισμικές Σπουδές-Σημειωτική (ΜΑ) στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Επίσης, Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία (MSc) στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ. Είναι υποψήφιος διδάκτορας Ψυχανάλυσης και Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Εκπαιδεύτηκε στην Ομαδική Ανάλυση και Οικογενειακή Θεραπεία. Είναι εκπαιδευόμενο μέλος της Βορειοελλαδικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας. Εργάζεται ιδιωτικά ως ψυχοθεραπευτής – ομαδικός και οικογενειακός θεραπευτής.