(Ψυχ)ιατρική & λογοτεχνία

«Αγαπηµένο τέκνο της συνάντησης των επιστηµών µε τη λογοτεχνία είναι η ιατρική», έγραφε το 2010 η καθηγήτρια λογοτεχνίας Edwige Comoy Fusaro, παραπέµποντάς µας στην ινδοευρωπαϊκή ρίζα med- (φροντίζω), από όπου το λατινικό mederi (περιθάλπω) και το αρχαιοελληνικό µέδοµαι (µεριµνώ, έχω την έγνοια, επινοώ, σχεδιάζω, κατορθώνω). Η ίδια τόνιζε επίσης πως η ιατρική είναι «η λιγότερο επιστηµονική µεταξύ των επιστηµών, όντας πιο κοντά στις επιστήµες του Ανθρώπου –η πιο ανθρώπινη µεταξύ τους– καθώς είναι ιδιαίτερα αισθητός ο “λογοτεχνικός” της χαρακτήρας στην κλινική της πράξη». Εκεί δηλαδή –ας προσθέσω– όπου ο γιατρός δηµιουργεί την αναγκαία «θεραπευτική σχέση» εντός της οποίας θα συζητήσει µε τον πάσχοντα και θα αναζητήσει µε την κλινική του εξέταση την παθολογική σηµειολογία την οποία θα «µεταφράσει» νοσολογικά, καταφεύγοντας στην τρέχουσα επιστηµο­νική γνώση, για να διατυπώσει µια διάγνωση και να σχεδιάσει µια θεραπεία. Βέβαια, η επιστήµη µπορεί να σφάλλει, άλλωστε η διαψευσιµό­τητα του Popper είναι κριτήριο επιστηµοσύνης – µια επιστηµο­νική θέση να µπορεί να ελεγχθεί και να αποδειχθεί λανθασµένη. Πρόβληµα δεν είναι το «σφάλλειν», αλλά η ιδεολογική χρήση της επιστήµης, που µπορεί να προωθείται, όπως θα δούµε, και λογοτεχνικά. Κι ας προσθέσω ακόµα ότι στη θεραπευτική συνάντηση γιατρού-ασθενούς ο γιατρός θα αναλάβει την ευθύνη µιας απόφασης εξ ου και η ηθική διάσταση της ιατρικής. Γι’ αυτό άλλωστε, έννοιες όπως υγεία, ασθένεια / νόσος / αρρώστια (όπως κι αν λέγονται στα λεξικά) «ενσωµατώνουν [και] αξιακές κρίσεις». Ο τόµος περιλαµβάνει 18 δηµοσιευµένα κείµενα της τελευ­ταίας 20ετίας, που σχετίζονται ποικιλοτρόπως µε την (Ψυχ)Ιατρική & τη Λογοτεχνία.

Αθανάσιος Καράβατος (Συγγραφέας)

Ο Αθανάσιος Καράβατος είναι ομότιμος καθηγητής ψυχιατρικής στο ΑΠΘ. Διετέλεσε Διευθυντής της Α΄ Ψυχιατρικής Κλινικής του ΑΠΘ [1998-2007]. Είναι εκδότης του περιοδικού “Σύναψις” (τριμηνιαία Επιθεώρηση Ψυχιατρικής, Νευροεπιστημών και των Επιστημών του Ανθρώπου).