[…] σε μίαν έκπαγλη χρονιά ανταμώσαμε
σε ληστεύω από αλλουνού τα χέρια
σε ακούω από δω από κει
σε σιωπώ μες στην απέραντη τρυφερότητα
σιγά σιγά να καταλαγιάσουμε
όλα δεν τα ’χω πει
ΜΕ ΕΚΡΙΖΩΝΕΙΣ
ΜΑΤΣΗ ΧΑΤΖΗΛΑΖΑΡΟΥ , « Αντίστροφη αφιέρωση »
H «Aντίστροφη αφιέρωση» είναι το τελευταίο σημαντικό ποιητικό κείμενο που έγραψε και δημοσίευσε η Μάτση Χατζηλαζάρου λίγο πριν από το θάνατό της. Πρόκειται για ένα από τα πιο ολοκληρωμένα και μεστά ποιήματά της, και πιθανώς το πλέον γνωστό και αγαπημένο από το αναγνωστικό κοινό έργο της.
Το ερωτικό αυτό ποίημα δίνει την αίσθηση πως ολοκληρώνει μια πορεία, πως κλείνει έναν κύκλο, αφού ουσιαστικά επιστρέφει πολλαπλώς στην (ποιητική της) αφετηρία. Το ποίημα, χωρίς να τον κατονομάζει, απευθύνεται στον Ανδρέα Εμπειρίκο, τον εραστή-σύζυγο, τον ψυχαναλυτή-ερμηνευτή, τον μύστη της στον ποιητικό χώρο και στον υπερρεαλισμό, τον αποδέκτη των πρώτων της ποιημάτων.
Με άλλα λόγια, η « Αντίστροφη αφιέρωση» λειτουργεί ως συμπύκνωση, κορύφωση και επιστέγασμα ολόκληρης της ποιητικής της παραγωγής. Κυρίως όμως ακολουθεί την πεποίθησή της πως στο μόνο πράγμα που η ποίηση θα πρέπει να υπακούει είναι η «προσπάθεια να είναι κανείς όσο μπορεί πιο ειλικρινής για ό,τι τον συγκινεί και τον τρώει».
Συνδυάζοντας ερμηνευτικά σχόλια, διακειμενικές παραπομπές στο προγενέστερο έργο της Μ. Χατζηλαζάρου αλλά και στο έργο του Α. Εμπειρίκου, αρχειακό υλικό, ιστορικά και βιογραφικά στοιχεία, το βιβλίο επιχειρεί μια πολυπρισματική προσέγγιση, αναλυτική και συνθετική, στην «Αντίστροφη αφιέρωση» της ποιήτριας.
Χρήστος Δανιήλ (Συγγραφέας)
Ο Χρήστος Δανιήλ γεννήθηκε στον Εμμανουήλ Παπά Σερρών το 1969. Ζει στην Επανομή Θεσσαλονίκης. Είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στη διδακτορική του διατριβή εξέτασε τις σχέσεις του μεταπολεμικού υπερρεαλισμού με το δημοτικό τραγούδι. Διδάσκει στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου· έχει επίσης διδάξει στις Φιλοσοφικές Σχολές των Πανεπιστημίων Θεσσαλονίκης και Ιωαννίνων. Άρθρα και μελέτες του έχουν δημοσιευθεί σε λογοτεχνικά περιοδικά (Μανδραγόρας, Πορφύρας, Ποίηση, Οδός Πάνος, κ.ά.) και σε πρακτικά επιστημονικών συνεδρίων. Έχει εκδώσει τα βιβλία: “”Γυάλινα και μαλαματένια…” τα Γιάννενα στη νεοελληνική πεζογραφία”, Ίδρυμα Κ. Κατσαρή, 1997, “Γιώργος Λίκος, μια παρουσίαση από τον Χρήστο Δανιήλ”, Γαβριηλίδης 2005, “Ξαναδιαβάζοντας τον Νίκο Καββαδία, Ποιητική και πρόσληψη” (2010). Τελευταία του εργασία: “Ιούς, Μανιούς, ίσως και Aqua Marina, Μάτση Χατζηλαζάρου, η πρώτη Ελληνίδα υπερρεαλίστρια”, Τόπος 2011.
