Όσιπ Μαντελστάμ – Στην Πετρούπολη θα σμίξουμε πάλι

Ο Όσιπ Μαντελστάμ, γεννημένος στη Ρίγα της Λετονίας το 1891, έτος μετέωρο, όπως λέει σε ένα από τα σημαντικότερα ποιήματά του, από πατέρα γερμανοεβραϊκής καταγωγής και μητέρα ρωσικής, θα ζήσει την παιδική του ηλικία στην προεπαναστατική Πετρούπολη -όπου θα φοιτήσει στην προνομιούχα σχολή Τένισεφ- περνώντας τα καλοκαίρια στο τσαρικό θέρετρο Πάβλοφσκ. Από κει, στο Παρίσι και στη Χαϊδελβέργη για σπουδές, έπειτα στο Πανεπιστήμιο της Πετρούπολης, οπότε κι αρχίζουν οι “γύροι της φωτιάς” -η ποίηση, οι πρώτοι κύκλοι δίπλα στους συμβολιστές μες στη φλογισμένη κοινωνική ατμόσφαιρα μεταξύ 1905 και 1917. Έκτοτε, θα περάσει από τον συμβολισμό στον ακμεϊσμό, κερδίζοντας την εκτίμηση και τη φιλία της Άννας Αχμάτοβα (τον θεωρούσε από τους καλύτερους ρώσους ποιητές), αλλά και θα βρεθεί στη δίνη της εποχής, καθώς το Σινάφι των ομοτέχνων του δεν άντεχε μάλλον το γεγονός ότι περπατούσε “υπέρ το δέον ευθυτενής”. Το βιβλίο παρακολουθεί τη δημιουργική εξέλιξη και ανθολογεί 46 από τα αριστοτεχνικά ποιήματα του Μαντελστάμ, που έφυγε από τη ζωή νέος σ’ ένα στρατόπεδο στο Βλαδιβοστόκ, παρουσιάζοντας την περίπτωση μιας “τραγικής ιδιοφυΐας” για τα ρωσικά γράμματα.

Μήτσος Αλεξανδρόπουλος (Συγγραφέας)

Μήτσος Αλεξανδρόπουλος (1924-2008). Ο Μήτσος Αλεξανδρόπουλος γεννήθηκε στην Αμαλιάδα. Παρακολούθησε μαθήματα στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και τα χρόνια του εμφυλίου κατέφυγε ως πολιτικός πρόσφυγας στη Ρουμανία και τη Σοβιετική Ένωση. Από τη Ρουμανία πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο της λογοτεχνίας δημοσιεύοντας κείμενα στα ελληνικά και τα ρώσικα, μπήκε στον κύκλο των ελλήνων λογοτεχνών που ζούσαν στην ίδια χώρα (Τάκης Αδάμος, Κώστας Μπέσης, Έλλη Αλεξίου, Απόστολος Σπήλιος κ.α.) και έγινε γνωστός και στον ελλαδικό χώρο. Το 1959 η Έλλη Αλεξίου συμπεριέλαβε το διήγημα του Αλεξανδρόπουλου “Η νύχτα των Θεοφανίων” στην ανθολογία πεζογραφίας της ελληνικής Εθνικής Αντίστασης, που επιμελήθηκε με ανάθεση της Ακαδημίας του Βερολίνου. Στη Σοβιετική Ένωση ο Αλεξανδρόπουλος σπούδασε στο Λογοτεχνικό Ινστιτούτο Μόσχας και στράφηκε με ενδιαφέρον στη συντήρηση αγιογραφιών και στη μελέτη της ρωσικής λογοτεχνίας και λαϊκής παράδοσης. Εκεί παντρεύτηκε τη μελετήτρια της ελληνικής λογοτεχνίας Σόνια Ιλίνσκαγια. Μαζί της γύρισε στην Ελλάδα το 1975 και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο στο διαγωνισμό αντιστασιακού διηγήματος της “Επιθεώρησης Τέχνης” (1963 για τους “Κορυσχάδες”), με τα διεθνή λογοτεχνικά βραβεία Τολστόι (1978) και Γκόρκι (1979), για τις μελέτες και μεταφράσεις του από τη ρωσική λογοτεχνία, με το πρώτο βραβείο μυθιστορηματικής βιογραφίας (1981, για “Το ψωμί και το βιβλίο: ο Γκόρκι”), το βραβείο Τουμανιάν (1985 για το “Οι Αρμένηδες: ταξίδι στη χώρα τους και την ιστορία τους”), το μετάλλιο Πούσκιν (2007) και το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του (2001). Πέθανε στην Αθήνα τη Δευτέρα 19 Μαΐου 2008, μετά από μάχη με τον καρκίνο. Ο Μήτσος Αλεξανδρόπουλος τοποθετείται στους έλληνες συγγραφείς της μεταπολεμικής περιόδου. Η γραφή του κινείται στα πλαίσια του ποιητικού ρεαλισμού με στοιχεία πολιτικού και κοινωνικού προβληματισμού και επιρροές από τη ρωσική λογοτεχνία του δεύτερου μισού του δεκάτου ενάτου αιώνα και από ευρωπαίους συγγραφείς του μεσοπολέμου όπως ο Φραντς Κάφκα και ο Τζέημς Τζόυς. Σημαντικό μέρος του έργου του αποτελούν επίσης οι λογοτεχνικές μεταφράσεις και οι βιογραφίες του για ρώσους συγγραφείς όπως οι Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, Άντον Τσέχωφ, Μαξίμ Γκόρκι, Νικολάι Γκόγκολ, Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι, Όσιπ Μάντελσταμ, κ.ά. Με αφορμή τον θάνατό του, η Εταιρεία Συγγραφέων εξέδωσε ανακοίνωση, στην οποία αναφέρεται στον “ακαταπόνητο άνθρωπο των γραμμάτων, που εισέφερε σημαντικά σε όλα τα επιμέρους είδη της πεζογραφίας με διηγήματα, μυθιστορήματα, βιογραφίες, και για μισό περίπου αιώνα αποτέλεσε έναν μοναδικό κόμβο μεταξύ της σύγχρονης ελληνικής και της ρωσικής λογοτεχνίας…”. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Μήτσου Αλεξανδρόπουλου βλ. Κεντρωτής Γιώργος, “Μήτσος Αλεξανδρόπουλος”, στο “Η μεταπολεμική πεζογραφία· από τον πόλεμο του ΄40 ως τη δικτατορία του ΄67”, τ. Β΄, σ.98-110, Αθήνα, Σοκόλης, 1988 και χ.σ., “Αλεξανδρόπουλος Μήτσος”, στο “Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό”, τ. 1, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1983. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.)

 

Ελένη Κεχαγιόγλου (Υπεύθυνος Σειράς)

Η Ελένη Κεχαγιόγλου γεννήθηκε στο Διδυμότειχο το 1969. Σπούδασε Νεοελληνική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και αποφοίτησε από τη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών. Υποψήφια διδάκτωρ του Παν/μίου Αιγαίου, με θέμα “Το θέατρο στην εκπαίδευση”, το 2004 ήταν στη συγγραφική ομάδα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου γράφοντας για τη Θεατρική Παιδεία στην “Ανάπτυξη των Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών”. Από το 1997 εργάζεται ως επιμελήτρια κειμένων, ενώ από το 1997 έως το 2001 δίδαξε λογοτεχνία στην Ανώτερη Δραματική Σχολή του Πειραϊκού Συνδέσμου. Το 2003-2004 ήταν υπεύθυνη εκδόσεων του προγράμματος “Εξειδίκευση και Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών” στο Πανεπιστήμιο Αθήνας. Από το 2007 έως το 2010 διηύθυνε τη λογοτεχνική σειρά στις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. Μετά την αναστολή λειτουργίας των τελευταίων, διατήρησε από το 2011 έως το 2017 την ευθύνη των ειδικών εκδόσεων στον Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη (ΔΟΛ). Σήμερα εργάζεται ως επιμελήτρια-υπεύθυνη εκδόσεων στις Εκδόσεις Πατάκη. Μεταξύ 2006-2013 δίδαξε επιμέλεια και διόρθωση κειμένων στο Εργαστήρι Βιβλίου του ΕΚΕΒΙ, έχοντας διδάξει αντίστοιχα σεμινάρια στο ΕΚΕΜΕΛ. Σήμερα διδάσκει στη Σχόλη των Εκδόσεων Πατάκη. Έχει εργαστεί ως παραγωγός ραδιοφωνικών εκπομπών (στο Βήμα 99,5 FM και σε σταθμούς των Ιωαννίνων). Κείμενά της έχουν κατά καιρούς δημοσιευτεί σε εφημερίδες και περιοδικά (“Διαβάζω”, “Index”, “The Books΄ Journal”, “Ποιητική”, κ.ά.) και στο blog πολιτισμού dim/art.