Ύμνος εις την Ελευθερίαν

“O Ύμνος εις την Ελευθερίαν του Διονυσίου Σολωμού μόνο τυχαίο γεγονός δεν υπήρξε στην αναγεννημένη ποίησή μας και στην Ιστορία της ελεύθερης νεοελληνικής ζωής. Γράφτηκε τις ώρες που εξελισσόταν η Επανάσταση του 1821, όταν οι καπνοί από τις μάχες είχαν σμίξει με τα πρώτα φανερώματα της νέας ποιητικής δημιουργίας, για ν’ αναστήσουν και πάλι ελεύθερη τη θεϊκιά κι όλη αίματα Πατρίδα. Ο ποιητής είχε ήδη υψωθεί ολόθυμα στην έννοια και στη μορφή της Ελευθερίας και συνέθεσε τον Μάιο του 1823 το διαρκέστερο συνειδησια­κό χρέος του ελληνικού λαού να ζήσει πλέον ελεύθερος. Από τότε ως τις μέρες μας, αυτό το άρρηκτο στον χρόνο έργο επικυρώνει διαρκώς ως νεότερο Δημόσιο Σήμα την ελεύθερη εθνική μας υπόσταση. Μέχρι το τέλος του 20ού αι., ο Ύμνος ήταν το πιο πολυμεταφρασμένο νεοελληνικό ποίημα. Το άλλο μέρος που συναπαρτίζει αυτήν την έκδοση σ’ ένα ενιαίο οργανικό σύνολο είναι τα Προλεγόμενα του Ιάκωβου Πολυλά, του διανοητή και λογοτέχνη που «σαν μέλισσα τρύγησε την ποιητική ουσία του Σολωμού», σύμφωνα με τον Λορέντζο Μαβίλη. Αποτελεί την ουσιωδέστερη μελέτη και μαρτυρία από τον άνθρωπο που υπήρξε επιστήθιος φίλος του Σολωμού και αυτοπρόσωπος μάρτυρας της ζωής και του έργου του”. Κ.Σ.

Διονύσιος Σολωμός (Συγγραφέας)

Γεννήθηκε στην Ζάκυνθο το 1798, από αριστοκρατική οικογένεια. Το 1808 στάλθηκε στην Ιταλία για σπουδές και σπούδασε νομικά. Μετά από δέκα χρόνια επιστρέφει στη Ζάκυνθο με γερή φιλολογική μόρφωση. Εκείνη την εποχή γίνεται δεκτός σε μια φιλολογική οργάνωση όπου αναγνωρίζεται ως στιχουργός. Στο τέλος του 1828 εγκαταλείπει τη Ζάκυνθο και εγκαθίσταται στη Κέρκυρα για να αφοσιωθεί στην ποίηση. Το 1833 ένα σοβαρό οικογενειακό γεγονός τον ταράζει, ο ετεροθαλής αδελφός του δηλώνει στις λιμενικές αρχές την κληρονομιά από τον πατέρα του και τη διεκδικεί. Όλα τα χρόνια που έζησε στην Κέρκυρα δεν έκανε ούτε ένα ταξίδι στην ελευθερωμένη Ελλάδα γιατί, όπως υποστηρίζεται, “δεν εσυνηθούσε να θεατρίζει στο εθνικό του φρόνηματα αλλά μες το άγιο βήμα της ψυχής”. Όταν ο Σολωμός γύρισε από την Ιταλία, έφερε μαζί του ποιήματα θρησκευτικού περιεχομένου. Αργότερα δημιουργεί αυτοσχέδια σονέτα και τέλος λυρικά ποιήματα. Το πρώτο εκτενές ποίημα του Σολωμού είναι ο “Ύμνος εις την Ελευθερία” που είναι γραμμένος σε τετράστιχες στροφές. Ο Σολωμός πέθανε το Φεβρουάριο του 1857 από εγκεφαλική συμφόρηση. Τα οστά του μεταφέρθηκαν το 1865 στη Ζάκυνθο και τοποθετήθηκαν στην αρχή σε ένα μικρό μαυσωλείο στον τάφο του Κάλβου. Επίσης χαρακτηριστικό είναι ότι ο Σολωμός ως ποιητής απέκτησε φήμη από τα νεανικά του χρόνια και ότι με το πέρασμα των δεκαετηρίδων το ποιητικό του έργο δεν ξεπεράστηκε.

 

Κώστας Σ. Σταμάτης (Επιμέλεια)

Ο Κώστας Σ. Σταμάτης (1956-2021) εργάστηκε ως συντάκτης, ανθολόγος και επιμελητής εκδόσεων.