Η ελληνική ιστορία από το 1821 μέχρι σήμερα αποτελεί μια εναλλαγή τραγωδιών με ψυχοδράματα, επιτυχιών με αποτυχίες. Η Καταστροφή του 1922 ήταν ασφαλώς μια τραγωδία για τους πρωταγωνιστές της. Για την κυρίως Ελλάδα που τους υποδέχτηκε, οι πρόσφυγες αποτέλεσαν δώρο εθνοτικής ενότητας, ιδιαίτερα στη Μακεδονία και τη Θράκη.
Το 1922 ήρθε από την Ασία ένα κύμα από εξελληνισμένους Έλληνες. Οι πρόσφυγες από τα παράλια και τον Πόντο, έχοντας αναπτυχθεί σε πολυεθνικό περιβάλλον, καλλιέργησαν τα ελληνικά τους στοιχεία ώστε, όταν έφτασαν στην Ελλάδα, να συνεισφέρουν στην εθνοτική της ενότητα σε μια εποχή που τα πολυεθνικά κράτη, τουλάχιστον στην Ελλάδα και στην Τουρκία, είχαν τελειώσει.
Το βιβλίο 22 ερωτήσεις και απαντήσεις για το ’22 αποτελεί προσπάθεια απλοποίησης ενός σύνθετου ιστορικού φαινομένου, το οποίο συνδυάζει πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές και στρατιωτικές παραμέτρους. Η άφιξη 1.300.000 προσφύγων (και όχι μόνον Ελλήνων) σε μια χώρα με μόλις 5.450.000 πληθυσμό αποτέλεσε το μεγαλύτερο πρόβλημα ενσωμάτωσης σε όλη τη σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία.
1. Ποια η βάση της επανάκαμψης του ελληνισμού στη Μικρά Ασία;
2. Πώς επηρέασαν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι την τύχη των Ελλήνων στη Μικρά Ασία;
3. Πώς δημιουργήθηκαν τα δύο πολιτικά στρατόπεδα τα οποία οδήγησαν στον Εθνικό Διχασμό;
4. Ποια η εικόνα της ελληνικής οικονομίας πριν και μετά την Καταστροφή;
5. Ποιες οι ελληνικές διεκδικήσεις στη Μικρά Ασία και ποια η στάση των Συμμάχων πριν και μετά τις εκλογές του 1920;
6. Ποια υπήρξε η σημασία της εκστρατείας εναντίον της Άγκυρας και της αποτυχίας της για το μέλλον των ελληνικών δυνάμεων στη Μικρά Ασία;
7. Πώς κατέρρευσε η ελπίδα ανάκαμψης και πώς πραγματοποιήθηκε η προστασία της καταστροφή των Ελλήνων στη Μικρά Ασία;
8. Πώς πραγματοποιήθηκε η τουρκική επίθεση στις 26 Αυγούστου 1922 και η διάσπαση των ελληνικών δυνάμεων;
9. Υπάρχουν αντικειμενικές μαρτυρίες για τις ευθύνες των δύο αντιπάλων παρατάξεων σχετικά με τη Μικρασιατική Καταστροφή;
10. Ποιος ο ρόλος των μειονοτήτων και των προσφύγων στο πολιτικό σύστημα μετά το 1922;
11. Ποιες οι σχέσεις της βρετανικής εξωτερικής πολιτικής με την Ελλάδα μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου 1920
12. Ποια η σημασία της διάσκεψης της Λωζάννης για την Ελλάδα;
13. Ποια η σημασία του Ελληνοτουρκικού Συμφώνου Φιλίας του 1930;
14. Ποια η σημασία της Ανακριτικής Επιτροπής στις εσωτερικές έριδες των βενιζελογενών στρατιωτικών;
15. Ποιες οι οφειλές του ΚΚΕ στην Καταστροφή και το Μακεδονικό ζήτημα;
16. Ποια η αξία του βιβλίου των Μαραβελέκη- Βακαλόπουλου για το προσφυγικό;
17. Ποια η σημασία του έργου Λαοί και φυλαί της Μικράς Ασίας του Γεωργίου Κλεάνθη Σκαλιέρη;
18. Ποια ονόματα Μικρασιατών παραμένουν σημαντικά για την κατοπινή πρόοδο της Ελλάδας;
19. Ποιο από τα κείμενα για την Καταστροφή ξεχωρίζει;
20. Μία βασική βιβλιογραφία για την Καταστροφή;
21. Ποιες οι ελληνοβουλγαρικές σχέσεις και οι συνθήκες ελληνικής κατοχής της Θράκης;
22. ΣΑΝ ΕΠΙΛΟΓΟΣ. Ποια τα συμπεράσματα για τα αποτελέσματα της Καταστροφής;
Θάνος Μ. Βερέμης (Συγγραφέας)
Ο Θάνος Βερέμης γεννήθηκε στις 26 Αυγούστου 1943 στην Αθήνα. Σπούδασε πολιτική επιστήμη στο Πανεπιστήμιο της Βοστόνης και ιστορία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (Trinity College). Το 1978 ήταν Research Associate του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (Λονδίνο), το 1983 υπήρξε επισκέπτης ερευνητής στο πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, το 1987 επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον και το 1993-1994 επισκέπτης καθηγητής στο St. Antony’s College της Οξφόρδης. Από το 1987 είναι καθηγητής πολιτικής ιστορίας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ από το 1988 έως το 1994 υπήρξε διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ και έως το 2000 πρόεδρός του. Το 2001-2003 ήταν Constantine Karamanlis Professor στο Fletcher School of Law and Diplomacy, και το 2004-2010 πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας (ΕΣΥΠ). Σήμερα είναι δημοτικός σύμβουλος στον Δήμο Αθηναίων. Βιβλία (μεταξύ άλλων): – (Αdelphi Paper No 179), “Greek Security: Issues and Policies”, 1972. – “Οι επεμβάσεις του στρατού στην Ελληνική πολιτική 1916-1936, 1977/1983”. – “Δικτατορία και οικονομία”, 1982. – “Ο σύγχρονος κόσμος”, 1983. – “Η Εθνική Τράπεζα στη Μικρά Ασία”, 1984. – “Ελληνοτουρκικές σχέσεις”, 1986. – “Historical Dictionary of Modern Greece”, 1995. – “Greece΄s Balkan Entanglement”, 1995. – “The Greek Military in Politics from Independence to Democracy”, 1997. – “Greece.The Modern Sequel”, 2002. κ.ά.
